پایش ذخایر جانوری دریاچه ارومیه آرتمیا «اورمیانا» را از نابودی نجات داد



به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، آرتمیا سخت پوستی است که اولین بار در سال ۱۹۵۸ در آبگیر شور لمینگتون انگلستان شناسایی و به نام L.Artemia salin نام گذاری شد در ادامه تحقیقات دانشمندان گونه های مختلفی از آرتمیا را شناسایی و ثبت کردند که می توان به آرتمیا ارومیانا، آرتمیا پارتنوجنتیکا، آرتمیا سینیکا، آرتمیا پرسیمیلیس، آرتمیا فرانسیسکانا،آرتمیا مونیکا، آرتمیا تونیسیانا، آرتمیا قزاقستان اشاره کرد.

آرتمیا اورمیه (ارومیانا) یکی از هفت گونه شناخته شده آرتمیای دو جنسی در جهان بوده و ارزش غذایی آن در حد مطلوب و دارای بیش از ۵۲ در صد پروتئین و ۴ درصد چربی است و ترکیب و میزان اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب آن در حدی است که نیازهای آبزیان آب های شیرین را به طور کامل بر آورده می سازد.

از آن می توان مستقیما یا پس از منجمد کردن و یا خشک کردن به عنوان یک خوراک پروتئینی مغذی برای پرورش انواع ماهیان، میگوها و خرچنگ های آب شیرین استفاده کرد و یا می توان پس از غنی سازی برای پرورش ماهیان و میگوهای آب شور بکار برد.

آرتمیا در بخش های مختلف تأثیر کاربردی دارد

دو دهه پیش تراکم آرتمیا در دریاچه ارومیه در وضع بسیار خوبی بود ولی بعد از اینکه دریاچه روند خشکی را شروع کرد و درصد شوری آب بیشتر از حد تحمل شد امیدی به برگشت این موجود در دریاچه نبود ولی با بارش های اخیر و زیاد شدن حجم آب دریاچه و همچنین حل شدن نمک، شوری آب کم شده و این جانداران همراه با دریاچه حیات دوباره یافتند.

تخم های مقاوم آرتمیا را می توان پس از صید، خالص سازی، خشک و بسته بندی کرد و جهت مصارف آتی و یا فروش آماده کرد، تخم آرتمیا را در هر زمان که لازم باشد در طی ۲۴ ساعتمی توان به لارو تبدیل و به عنوان غذایی زنده در اختیار لارو ماهی و میگو قرارداد.

در ابتدا از این موجود به عنوان غذای ماهیان آکواریومی استفاده می شد ولی بعدا با پی بردن به اهمیت آن در تغذیه لارو تازه تفریغ یافته انواع آبزیان، کاربرد آن در این زمینه به طور جدیمورد توجه قرار گرفت به طوریکه امروزه صنعت آبزی پروری خصوصا پرورش میگو به صورتاجتناب ناپذیری با آرتمیا پیوند خورده است.

کسب درآمدهای کلان از صادرات موجود آرتمیا

آرتمیا علاوه بر اینکه یک منبع غذایی با ارزش است دارای خصوصیات و ویژگی های فراوانی است که هم برای پرورش دهنده و هم برای آبزیان بی نهایت مهم است و با توجه به سود آوریکلان و ارزآوری هنگام صادرات این موجود، در توسعه اقتصاد بدون اتکاء به نفت، کاهش نرخ بیکاری و اشتغال زایی نقش مهمی را ایفا می کند.

در این میان دریاچه ارومیه یکی از مهم ترین و بزرگ ترین منابع تولید آرتمیا در جهان محسوبمی شود چراکه در کشورهایی که بازار آرتمیای جهان در اختیار آنهاست به ازای هر ۱۰۰ هکتارزمین برای پرورش آرتمیا در مزارع پرورش حداقل ۵۰ نفر کارگر ساده، ۱۰ نفر کارگر آموزش دیدهبکار برده شوند.

مجوز برداشت آرتمیا از دریاچه ارومیه که به عنوان محصول صادراتی، صید می شود از اواخر سال ۱۳۷۸ شروع می شود، بهره برداری اصولی این موجود ارزشمند از دریاچه ارومیه با تأمین نیاز داخلی می تواند مانع از خروج ارز برای واردات سیست (تخم) آرتمیا در کشور شود و صادرات آن از طرف شرکت های بهره بردار می تواند زمینه ارزآوری برای کشور را فراهم کند.

همان طور که اشاره شد درآمد صادرات آرتمیا برای کشور بسیار زیاد است چراکه هر کیلو از این آبزی حدود ۸۰ تا ۱۳۰ دلار در بازار جهانی خریداری می شود و لذا کشورهای زیادی در دنیا به دنبال رشد و پرورش آن هستند ولی به علت شرایط بسیار خاصی که این آبزی برای تخم ریزینیاز دارد فقط در محیط های معدودی رشد می یابد.

بازگشت آرتمیا به دریاچه ارومیه

مدیر استانی ستاد احیاء دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی بابیان اینکه سطح تراز دریاچه ارومیه بیش از یک متر افزایش داشته است می گوید: بعد از گذشت دو دهه بحرانی دریاچه ارومیه روند احیا را به خوبی طی می کند و امروز سطح آب دریاچه ارومیه به بیش از پنج میلیاردمترمکعب رسیده است.

فرهاد سرخوش احیای آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه ارومیه شناور شدن کشتی های قدیمی از جمله حمزه و آرتمیا را از نتایج مثبت بهبود دریاچه ارومیه برشمرده و می افزاید: با ادامه روند احیا برخی مشکلات زیست محیطی در منطقه نیز حل می شود.

وی با اشاره به افزایش سطح آب دریاچه ارومیه و انحلال نمک در آن به همراه بهبود وضعیت زندگی آرتمیا بیان می کند: هم اکنون بعد از سال ها آرتمیا ارومیانا تنها موجود زنده دریاچه ارومیه در سطح آب دریاچه مشاهده شده که نشان دهنده بهبود و احیای دریاچه است.

تولید ژن آرتمیا در استان از نابودی نسل این موجود جلوگیری می کند

رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با بیان اینکه هم اکنون میزان جلبک دونالیلا سالینا به عنوان غذای اصلی آرتمیا ۱۲- ۱۰ میلیون سلول در هر لیتر آب دریاچه است، می گوید: اگر شرایط زیستی دریاچه خوب و غذا مطلوب باشد، به طور متوسط عمر این جاندار ارزشمند تا سه ماه است.

علی نکوئی فرد می افزاید: آرتمیای ماده در شرایط عادی و مطلوب روزانه ۵۴ نوزاد و در طول عمر خود ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ تخم مقاوم (سیست) آزاد می کند و تخم آرتمیا با توجه به کیفیت آن باقیمتی بین ۸۰ تا ۱۳۰ دلار قابلیت فروش دارد.

وی بیان می کند: آرتمیا اورمیانا در شوری بین ۱۰ تا ۳۰۰ گرم در لیتر، قابلیت زیست دارد ولی۸۰ تا ۱۵۰ گرم شوری در هر لیتر شرایط مطلوب برای زیست این موجود به شمار می رود که این شرایط هم اکنون فراهم است.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیا کشور می گوید: نگرانی از نابودی نسل باقی مانده از آرتمیا اورمیانا با بهبود شرایط دریاچه از بین رفته است و در صورت بروز مجدد بحران در آینده می توان شاهد وجود این نسل به صورت خود احیایی بود.

نکوئی فرد تصریح می کند: در شرایط خشکی سیست (تخم) در نمک می تواند قدرت حیات خود را پایدار نماید و موضوع بستگی به شرایط زیست محیطی آن دارد به گونه ای که جنین موجود در تخم مقاوم می تواند تا چندین سال خود را در نمک حفظ کند.

تغذیه آرتمیا در دریاچه ارومیه مهیا است

وی با بیان اینکه سیست آرتمیا از سال ۱۳۷۶ در این مرکز به صورت خشک و در شرایط خلاء در سردخانه نگهداری می شود، می افزاید: یکی از شرایط نگهداری تخم آرتمیا نگهداری در آب نمکاشباع و شیوه دیگر نگهداری خشک شده آن در جوار نمک است هرچند در شرایط خشک و آبگیری شده توان ادامه بقا تا ۲۰ سال را دارد ولی در برخی مناطق از دریاچه قدرت احیا پس از۲۰ سال نیز ثبت شده است.

نکوئی فرد با اشاره به نوع تغذیه این جاندار نیز اظهار کرد: آرتمیا هر چیزی زیر ۵۰ میکرون باشد بدون فیلتر کردن اعم از باکتری، مخمر، جلبک و شیرابه را می خورد.

به گفته وی جلبک های ریز که باعث تقویت آن می شود به ویژه جلبک دونالیلا عمده ترین تغذیه این گونه آرتمیاست که هم اکنون بیش از ۱۰ میلیون سلول در هر لیتر از آب دریاچه ارومیه وجود دارد و این زیست بوم از این جلبک ها غنی است.

پایش ذخایر آرتمیا درگرو تأمین اعتبار است

وی با اشاره به پایش ذخایر آرتمیا می گوید: دومین بانک ژن آرتمیای جهان در آذربایجان غربی تأسیس شده و اکنون سیست های ۴۲ نقطه از جهان و ۱۷ نقطه از کشور و حوزه دریاچه ارومیه در بانک ژن آرتمیا جهت تعیین هویت و صدور شناسنامه ژنتیکی واقع در مرکز تحقیقات آرتمیای کشور نگهداری می شود در این راستا بانک ژن زنده آرتمیا اورمیانا نیز در ۸ استخر در وسعت ۱۰۰۰ متر مربع راه اندازی و آرتمیا اورمیانا در آن نگهداری می شود.

نکوئی فرد بیان می کند: طی دو سال اخیر پایش ذخایر آرتمیای دریاچه ارومیه در چهار ایستگاه منتهی به جنوب دریاچه انجام می شد و امسال مقرر شده تا در ۱۰ نقطه از دریاچه پایش انجام شود البته این موضوع وابسته به تأمین اعتبار بوده و تا زمان تأمین اعتبار نمونه برداری به طورانتخابی انجام می شود.

گزارش از ثمین کاظمی

انتهای پیام/ن
گفتگو با هوش مصنوعی

💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «پایش ذخایر جانوری دریاچه ارومیه آرتمیا «اورمیانا» را از نابودی نجات داد» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.