به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، سال ۹۷ با همه شیرینی ها و تلخی هایش به اتمام رسید و شاید یکی از تلخی های این سال در عالم سیاست و تاریخ، ارتحال شخصیت هایی است که عمری را در سیاست گذرانده و حال با کارنامه ای حاصل سالها زندگی پرفراز و نشیب در پیشگاه الهی حاضر می شوند.

در این گزارش نگاهی داریم به مهم ترین شخصیت ها و چهره های سیاسی و مبارزاتی که در سال ۹۷ از دنیا رفتند، شخصیت هایی که فوت برخی از آنها در عالم سیاست نیز بی تأثیر نبوده است.

** آیت الله مهمان نواز؛ عالم با عمل و مردمی

حجت الاسلام حبیب الله مهمان نواز نماینده سابق ولی فقیه و امام جمعه بجنورد و نمایندهٔ مردم استان خراسان شمالی درمجلس خبرگان رهبری بود. وی در سال ۱۳۰۵ در یکی از روستاهای توابع نیشابور در خانواده ای کشاورز چشم به جهان گشود. شروع دوران طلبگی او در مدرسه علمیه گلشن بود. در آنجا زیر نظر حاج آقا نجفی، بنیان گذار مدرسه علمیه گلشن، گام نخست را در فراگیری دانش حوزوی برداشت.

مرحوم مهمان نواز در دوران مبارزاتی پیش از انقلاب، از هر فرصتی برای آشنا کردن مردم با مبانی حکومت اسلامیاستفاده کرد و به همین علت بود که حتی دستور ترور او از سوی ساواک خراسان نیز صادر شد.

وی که در خاموش کردن فتنه جدایی طلبان خلق ترکمن در ابتدای انقلاب نقش بسزایی داشت، در هجدهم شهریور ماه سال ۵۹ با حکم امام خمینی (ره) به عنوان امام جمعه بجنورد منصوب شد.

آیت الله مهمان نواز پس از ۳۳ سال اقامه نماز برای مردم بجنورد، به دلیل کهولت سن و وضعیت جسمانی ضعیف، از این سمت کناره گیری کرد و سرانجام در دوم اردیبهشت ۹۷ در ۹۲ سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد.

**حجت الاسلام اسدالله ایمانی؛ «روحانی خدمتگزار و انقلابی»

نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز که از بهمن ۸۷ تصدی این مهم را به عهده داشت، در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه درست ۹ روز پس از آنکه به دلیل بیماری و کسالت مزمن، استفای خود را تقدیم رهبر انقلاب کرد، به دنبال عمل ناموفق پیوند کلیه در بیمارستان درگذشت.

حاج شیخ اسدالله ایمانی در سال ۱۳۲۶ شمسی در شهرستان کازرون و در خانواده ای متدین و ولایی متولد شد. وی دوران دبستان را در کازرون گذرانده و سه سال اول دروس مقدمات حوزوی را در خدمت علمای شهر محل تولد خود گذراند.

چند ماه بعد از رحلت آیت الله العظمی بروجردی در سال ۱۳۴۱ راهی قم شد و در خلال فراگیری دروس متداول حوزوی به مبارزه علیه رژیم سفاک پرداخت و از سال ۱۳۴۲ برای تثبیت و گسترش مرجعیت امام خمینی(ره) تلاش و سخنرانی های متعددی کرد به طوری که ممنوع المنبر شد.

حجت الاسلام ایمانی در حاشیه دیدار نمایندگان مجلس خبرگان با رهبر انقلاب

رهبر انقلاب در پیام تسلیت درگذشت این عالم مبارز، وی را روحانی خدمتگزار و انقلابی در طول سالیان دراز و همواره حاضر در صفوف مقدم مجاهدات اجتماعی و انقلابی به شمار آورنده و فقدان این عالم بصیر و صدیق را ضایعه ئی برای روحانیت و مردم شیراز و استان فارس دانستند.

**محمدرضا علیزاده؛ حقوق دان باسابقه و کاردان

محمدرضا علیزاده از حقوق دانان باسابقه شورای نگهبان به سال ۱۳۳۰ در شهرستان سوادکوه استان مازندران به دنیا آمد. وی پس از اخذ دیپلم ریاضی در دادگستری به انجام خدمت وظیفه عمومی پرداخت. پس از آن با قبولی در دانشگاه، دوره لیسانس حقوق را در دانشگاه شهید بهشتی (ملی سابق) گذراند. وی همزمان با تحصیل در دانشگاه به استخدام دادگستری نیز درآمد. اولین شغل وی در دادگستری، دادرسی علی البدل بخش مستقل سوادکوه بود.

با پیروزی انقلاب اسلامی و به دلیل سابقه و فعالیت های انقلابی، در اردیبهشت ۱۳۵۸ به عنوان سرپرست دادسرای انقلاب قائمشهر که شامل شهرهای سوادکوه، جویبار می شد، انتخاب شد.

در پاییز سال ۶۰ و با تشکیل سازمان بازرسی کل کشور از سوی رئیس وقت این سازمان دعوت به همکاری شد و پس از مدتی به عنوان معاون این سازمان بازرسی انتخاب شد. عضویت وی در شورای نگهبان به مدت ۳۲ سال و تا ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۷ ادامه پیدا کرد؛ از همین رو، وی باسابقه ترین حقوقدان شورای نگهبان محسوب می شود. علیزاده همچنین به مدت ۱۱ سال و از تیرماه ۱۳۸۶ تا اردیبهشت ۱۳۹۷ به عنوان قائم مقام دبیر شورای نگهبان مشغول خدمت در این نهاد بود.

این حقوق دان باسابقه سرانجام پس از گذران دوران سخت بیماری در غروب اولین روز از ماه مبارک رمضان سال ۹۷ جان به جان آفرین تسلیم کرد و به دیار باقی شتافت.

**حجت الاسلام طباطبایی؛ «خطیب و معلم اخلاق»

حجت الاسلام سیدمهدی طباطبایی، متولد ۱۳۱۵ در شهر رفسنجان است. وی از آغاز کودکی در شهر مقدس قم ساکن شد و در زمانی که امام راحل برای اقامت وارد شهر قم شدند، با ایشان ارتباط برقرار کرد.

طباطبایی چند سال بعد به نجف اشرف رفت و دوباره به ایران بازگشت. وی از معدود افرادی بود که پیش از آغاط نهضت امام در سال ۴۲ به علت همکاری با مجموعه فدائیان اسلام و شخص شهید نواب صفوی به زندان افتاد.

یکی از مهم ترین اقدامات سید مهدی طباطبایی در مشهد، افشای لایحه کاپیتولاسیون بود که موجب خشم امام خمینی و سایر طبقات مردم شد و تبعید امام راحل را در پی داشت.

حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی طباطبایی بعد از یک دوره بیماری به دلیل عفونت شدید ریوی که در یکی از بیمارستان های تهران بستری بود، سرانجام در ظهر پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت ۹۷(مصادف با نخستین روز ماه رمضان) در سن ۸۲سالگی درگذشت.

مراسم تشییع جنازه حجت الاسلام سید مهدی طباطبایی

رهبر انقلاب در پیام تسلیت فوت این عارف این معلم اخلاق خاطرنشان کردند: «آن سید بزرگوار در دهها سال از زندگی خویش تلاش دینی مغتنمی در ارشاد معنوی و اخلاقی مؤمنین با بهره گیری از جایگاه منبر و محراب برعهده گرفته بودند و در عرصه های انقلاب نیز با حضور در مجلس شورای اسلامی در برهه ئی از زمان، به این وظیفه ی خطیر اشتغال داشتند.»

** حجت الاسلام غلامرضا حسنی؛ روحانی مجاهد و فداکار

در سال ۱۳۰۶ در روستای بزرگ آباد ارومیه به دنیا آمد. دوازده ساله بود که پدرش را از دست داد و با مادرش که نقش یک مربی دینی را در روستایشان بر عهده داشت، زندگی کرد. پس از کلاس ششم به تحصیل علوم دینی پرداخت. ناامن بودن منطقه زندگی باعث شد در ۱۴ سالگی تفنگ در دست بگیرد. همین از او طلبه ای می سازد که سلاح از دستش خارج نمی شود.

حجت الاسلام حسنی معروف به ملاحسنی تا سال ۹۲ امام جمعه ارومیه و نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان غربی بود. فعالیت چریکی و اظهارات جنجالی وی، او را به یکی از چهره های معروف در رسانه ها تبدیل کرده بود. از معروف ترین اقدامات حجت الاسلام حسنی در فضای اختناق پیش از پیروزی انقلاب که موجب شگفتی همگان شد، آموزش استفاده از سلاح بر روی منبر بود.

فعالیت های مسلحانه ملاحسنی در درگیری های پساانقلابی علیه توطئه های حزب دموکرات کردستان در مناطق کردنشین تشدید شد. او پس از پیروزی انقلاب، در استان های آذربایجان و کردستان با کومله و خلق مسلمان هم درگیر بود. حسنی با سازماندهی گروه های مردمی در مقابل تحرکات مسلحانه گروهکی به دفاع از میهن مشغول بود.

تصویری از حجت الاسلام حسنی در حال اقامه نماز در اوایل انقلاب

وی که در قامت امام جمعه ارومیه انتقادات تند و تیزی را نسبت به عملکرد دولت اصلاحات بیان می کرد که با واکنش روزنامه های زنجیره ای جریان اصلاحات نیز مواجه می شد. اما شاید شاخص ترین اقدام حجت الاسلام حسنی را بتوان معرفی فرزندش به دادگاه انقلاب به جرم عضویت در سازمان چریک های فدایی به شمار آورد. رشید حسنی که در اقدامات مسلحانه این سازمان تروریستی نقش آفرینی کرده بود، به اعدام محکوم شد.

ملاحسنی بعدها در کتاب خاطراتش درباره علت معرفی فرزندش به دادگاه انقلاب می نویسد: «وقتی خبر اعدامش را شنیدم، اصلا ناراحت نشدم چون به وظیفه خود عمل کردم.»

**حجت الاسلام احمد احمدی؛ دانشمند شورای عالی انقلاب فرهنگی

حجت الاسلام احمدی در پانزدهم شهریور ماه سال ۱۳۱۲ در یکی از روستاهای ملایر در خانواده ای کشاورز و مذهبی چشم به جهان گشود. در کودکی خواندن قرآن و کتاب های درسی را آموخت اما به علت نبودن مدرسه و امکانات، نتوانست استعدادهای خود را آنطور که می خواست شکوفا کند.

وی در سن ۱۷ سالگی بدون اینکه استادی داشته باشد، تمام صرف و نیمی از نحو را خواند. در سال ۱۳۳۱ وارد حوزه علمیه بروجرد شد و طول مدت ۵ سال توانست تا نیمه دوم سطح را بخواند. این عالم برجسته پس از ورود به حوزه علمیه قم در سال ۱۳۳۶، ظرف مدت ۹ سال دروس خارج و فلسفه و تفسیر در را فرا گرفت.

حجت الاسلام احمدی علاوه بر تحصیلات حوزوی توانست در سال ۵۸ مدرک دکترای خود را در رشته فلسفه غرب از دانشگاه تهران اخذ کند.وی در روزهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، به آموزش استادان، دبیران و دانشجویان پرداخت تا اینکه در سال ۱۳۶۰ به فرمان امام خمینی (ره) به عضو ستاد انقلاب فرهنگی شد.

مراسم تجلیل از مجاهدت های علمی مرحوم احمدی

از این چهره علمی و حوزوی کشور ترجمه کتبی چون تاملات در فلسفه اولی اثر رنه دکارت، نقد تفکر فلسفی غرب اثر اتین ژیلسون، تاسیس مابعدالطبیعه اخلاق اثر کانت و نگار کتاب پادزهر در دفع انکار نزول وحی به جای مانده است.

**حجت الاسلام سید علی اکبر حسینی؛ عالم پرهیزگار

خدمات ارزنده ی این روحانی با اخلاص و پر تلاش چه در آموزش های سودمند در رسانه ملی و چه در مجلس شورای اسلامی و چه در محیط مسجد و محراب، معرف چهره نورانی یک عالم خدمتگزار و باابتکار است.

متن بالا بخشی از پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت درگذشت حجت الاسلام سیدعلی اکبر حسینی است. این معلم اخلاق به واسطه برنامه تلویزیونی که در دهه ۶۰، به مسائل و مشکلات خانواده ها می پرداخت، با نام «حسینی اخلاق در خانواده» شناخته می شد.

وی پس از تحصیلات مقدماتی وارد حوزه های علمیه تهران و قم شد و دروس اصول و فقه را فرا گرفت و پس از اتمام دروس خارج فقه و اصول از مراجع طراز اول قم و تهران کسب اجتهاد کرد.

تصویری از حجت الاسلام حسینی در مسجد فائق تهران در حال رفع رجوع روحانیون محلی

وی همزمان با قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به رهبری خمینی به صف انقلابیون پیوسته و در کسوت معلمی به مبارزه با رژیم پهلوی روی آورد. حجت الاسلام حسینی پس از پایان برنامه تلویزیونی معروفش، ترجیح داد تا مابقی عمر خود را در قامت امام جماعت مسجد فائق به بیان مطالب اخلاقی برای مردم ساکن در محله عین الدوله تهران بپردازد.

**آیت الله حاج آقا مرتضی تهرانی؛ «فقیه عالیقدر و سالک»

آیت الله شیخ مرتضی تهران به سال ۱۳۱۲ در تهران متولد شد. وی فرزند میرزاعبدالعلی تهرانی و برادر گرامی مرحوم شیخ مجتبی تهرانی و از اساتید مشهور اخلاق کشورمان بود.

مرحوم شیخ مرتضی تهرانی که امام جماعت مسجد میرزا موسی واقع در بازار تهران بود، جلسات اخلاق خویش را در زیرزمین منزل مسکونی که آنجا را تبدیل به حسینیه کرده بود، همراه با جلسات تفسیر قرآن با رویکردی اجتماعی اعتقادی برگزار می کرد.

حاج آقا مرتضی در سالهای پیش از انقلاب علاوه بر شاگردی در محضر امام خمینی، جزو نزدیک ترین یاران ایشان نیز به حساب می آمد. به طوری که مدتی پس از تبعید امام به نجف، او نیز برای ادامه فعالیت به نجف رفت. این عالم برجسته با وجود آنکه مجاهدت های علمی فراوانی برای پیروزی انقلاب انجام داد، ولی با این حال در سالهای پس از پیروزی انقلاب تمامی پیشنهادات برای ورود و اشتغال در مناصب سیاسی و قضایی را رد کرد.

آیت الله مرتضی تهرانی علی رغم اینکه معمولا از اظهارنظرات سیاسی اجتناب می کرد اما در یکی از معدود اظهارنظرات سیاسی، با تمجید از رهبر معظم انقلاب، ایشان را در روزگار کنونی شخصیتی بی همتا معرفی کرد.

از این فقیه عالیقدر آثاری به یادگار مانده است که اکثر آنها برگرفته از سلسله جلسات سخنرانی اخلاقی او در سالهای پس از انقلاب است.

تصویری از دیدار خبرنگاران خبرگزاری تسنیم با مرحوم آیت الله تهرانی

** آیت الله هاشمی شاهرودی

آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی(ره) در سال ۱۳۲۷ هجری شمسی در شهر نجف و در خانواده ی مذهبی و از سادات منسوب به امام حسین (ع ) چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم آیت الله سید علی حسینی شاهرودی، از شاگردان برجسته مرحوم آیة الله العظمی خویی (ره) بود که بحث های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد.

وی پس گذراندن تحصیلات ابتدایی در مدرسه علوی نجف، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در این دوران در محضر علمای برجسته ای چون شهید سیدمحمد باقر صدر، آیت الله خویی و امام خمینی دروس همچون اجتهاد در اصول و فقه را فراگرفت.

آیت الله شاهرودی به واسطه فعالیت های سیاسی و ارتباطاتی که با مجلس اعلای عراق داشت، در سال ۱۳۵۲ از سوی حکومت بعث بازداشت و به زندان افتاد.

پس از پیروزی انقلاب به ایران آمد و رابط امام خمینی(ره) و سید محمد صادق صدر شد و پیام های مراجع تقلید ساکن شهر نجف را به امام خمینی می رساند. او پس از رحلت حضرت امام و با دستور رهبر انقلاب، مجلس اعلای عراق را دوباره راه اندازی و آن را مدیریت و سازماندهی کرد.

مرحوم هاشمی شاهرودی در کنار آیت الله محمدباقر صدر و شهید حکیم

وی سال ها از اعضای شورای نگهبان بود تا اینکه با حکم مقام معظم رهبری به ریاست قوه قضائیه جمهوری اسلامی منصوب شد. این فقیه عالیقدر در سال ۱۳۷۸ به عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی درآمد. پس از پایان دوره ریاست ۱۰ ساله بر قوه قضاییه در سال ۸۸، با از سوی رهبر انقلاب به عنوان یکی از اعضای حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شد.

همچنین در پی فوت مرحوم هاشمی رفسنجانی در سال ۹۵ طی حکمی از سوی رهبر انقلاب به عنوان رئیس جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شد اما به دلیل عارضه کلیوی و پس از تحمل یک دوره بیماری در سوم دی ماه ۹۷ به لقاء الله پیوست.

**محمد مهر آیین؛ مبارز انقلابی

محمد مهرآیین رئیس فدراسیون جودو در سالهای ابتدایی انقلاب و پدر شهیدان رضا و ناصر مهرآیین و جوانمرد ورزش و تاریخ انقلاب اسلامی بود.

وی در سال ۱۳۱۸ در شهرستان محلات متولد شد اما در همان سنینکودکی به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد که این مهاجرت سرآغاز زندگی جدیدی برای او بود و موجب شد تا دسترسی نزدیکی به کانون های فعال مذهبی-سیاسی بیابد. مهرآیین به دلیل داشتن قدرت بدنی و مهارت در ورزش های رزمی چون جودو و کاراته، کلاس های رزمی و آمادگی دفاعی را برای تعدادی از گروه هایی چون حزب الله، مؤتلفه اسلامی و سازمان مجاهدین خلق برگزار کرد.

گروگان گیری شهرام پسر اشرف پهلوی از جمله عملیات هایی است که مهرآیین در آن نقش اصلی و محوری به عهده داشت. او در طول مبارزات خود، سه بار دستگیر، بازجویی و به شدت شکنجه شد و تا سال ۱۳۵۶ در زندان به سر برد. حاج محمد سرانجام در هشتم دی ماه ۹۷ دار فانی را وداع گفت.

**محمدنبی حبیبی؛ کارگزار صدیق

در سال ۱۳۲۴ در روستای باغ خواص ورامین چشم به جهان گشود. وی در سال های پیش از پیروزی انقلاب از مبارزان علیه رژیم پهلوی بود. دبیرکل فقید حزب موتلفه، در دوران ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای، به مدت دو سال استاندار خراسان بزرگ شد.

پس یک دوره ۷ ماهه از خرداد تا دی ماه ۶۲ که در قامت استاندار تهران فعالیت کرد. از سوی علی اکبر ناطق نوری، وزیر کشور وقت، به عنوان پنجمین شهردار تهران پس از پیروزی انقلاب منصوب شد.

نبی حبیبی که از سال ۷۳ در عضویت حزب موتلفه قرار داشت، از مردادماه سال ۸۳، پس از آنکه مرحوم حبیب الله عسگراولادی، از دبیرکلی، این حزب استعفا داد، از سوی شورای مرکزی به عنوان دبیرکل جدید انتخاب شد و در این حدود چهارده سال در این سمت به فعالیت پرداخت.

از دستاوردهای دوره چهار ساله شهرداری حبیبی در تهران، آغاز پروژه ساخت مترو پایتخت بود. همچنین از دیگر سوابق کاری حبیبی، می توان به قائم مقامی بنیاد بین المللی غدیر، مدیرعاملی شرکت پست جمهوری اسلامی، معاون وزیر راه و ترابری، ریاست سازمان هواپیمایی کشور، معاون وزیربازرگانی، قائم مقامی رئیس بنیاد مستضعفان و جانبازان، ریاست ستاد اقامه نماز تهران و معاون سیاسی استاندار کرمان اشاره کرد.

**آیت الله محمد مومن؛ فقیه پارسا و پرهیزگار

آیت الله مومن از فقهای شورای نگهبان و عضو مجلس خبرگان رهبری در ۲۳ دی ماه ۱۳۱۹ در خانواده ای مذهبی در شهر قم چشم به جهان گشود.وی تحصیلات خود را در سن هفت سالگی و با آموزش قرآن در مکتب خانه ای واقع در محله باغ پنبه قم آغاز کرد. پس از آن به مکتب دیگری رفت و در آنجا کتاب نصاب الصبیان و برخی از کتب دیگر را آموخت .

این عالم برجسته جهان تشیع، در اواخر سال ۱۳۴۲ برای تحصیل عازم نجف اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علمیه بهره های فراوان برد. سپس به ایران بازگشت و تا سال ۱۳۵۳ به تحصیل خود ادامه داد. وی در دوران تحصیل خود در شهر قم از محضر اساتید برجسته ای همچون حاج شیخ محمد واعظ زاده ، آیت الله مشکینی ، آیت الله شاه آبادی ، شیخ ابوالفضل خوانساری ، آیت الله سلطانی طباطبایی و آیت الله حاج میرزا محمد مجاهدی تبریزی ، کسب فیض کرد.

یکی از نقاط عطف زندگی آیت الله مومن، ایستادگی او در برابر قانون شکنان در جریان انتخابات سال ۸۸ دانست. رهبر انقلاب در جلسه ای که با نمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری سال ۸۸ داشتند، در واکنش به هجمه ها علیه فقهای شورای نگهبان از جمله آیت الله مومن گفته بودند: «اگر در این نظام نتوان به کسانی مانند آیات مومن و آقای جنتی اعتماد کرد، به هیچ فرد دیگری هم نمی توان؛ چرا که آنها برای بردن و آوردن کسی، دینشان را از دست نمی دهند.»

تصویری از آیت الله مومن در سالهای ابتدایی انقلاب اسلامی

آخرین باری که نام آیت الله مومن، به یکی از پرتکرارترین اسامی در رسانه ها بدل شد، در سال ۹۴ و مسئله تایید صلاحیت نامزدهای حضور در انتخابات خبرگان رهبری بود. وی که در آن انتخابات از جمله برگزارکنندگان امتحان اجتهاد برای خبرگان بود، اعلام کرد «به موجب اینکه هیچ مرجعی تا آن زمان صلاحیت سیدحسن خمینی را تأیید نکرده به همین دلیل، وی باید در امتحان اجتهاد شرکت کند» که با عدم شرکت وی در این انتخابات، صلاحیش از سوی شورای نگهبان رد شد.

انتهای پیام/