«مرصاد» بزنگاهی تاریخی در دفاع مقدس
ایسنا/کرمانشاه جنگ هشت ساله بین ایران و عراق یکی از طولانی ترین جنگ های قرن بیستم بود. جنگی که صدام حسین آن را به پشتوانه ابرقدرت هایی که دست غارتگری شان از ایران کوتاه شده بود، به راه انداخت.
به گزارش ایسنا، انقلاب تازه پا گرفته بود و اولین بهارش را پشت سر می گذاشت که تحرکات عراقی ها در مرزهای کرمانشاه شروع شد. نیروهای بعثی گاه و بیگاه دست اندازی ها و تعرضاتی به مرزهای ما داشتند و هر روز که می گذشت گستاخ تر می شدند.
آنگونه که فرماندهان دفاع مقدس می گویند، از فروردین ۱۳۵۸ تا ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ که صدام اولین گلوله را به عنوان شروع رسمی جنگ به سمت ایران شلیک کرد، عراقی ها بیش از ۶۰۰ بار به مرزهای کرمانشاه تعرض داشتند.
اینگونه بود که جنگ از یکسال قبل از شهریور ۱۳۵۹ در کرمانشاه شروع شد و در طول مدت هشت سال جنگ تحمیلی هشت هزار بار آژیر قرمز حمله هواپیماهای دشمن در آسمان کرمانشاه به صدا درآمد و ۱۲۰۰ بار استانمان را بمباران کردند.
هشت سال می گذشت و دفاع جانانه مردم ایران از خاک سرزمینشان، عراقی ها را خسته کرده بود. باوجود اینکه از همه جای دنیا تجهیزات و امکانات برایشان می رسید، اما دربرابر قدرت رزمندگان این سرزمین ناتوان شده بودند.
جنگ طولانی شده بود و شورای امنیت به فکر ایجاد صلح افتاده و قطعنامه ۵۹۸ را صادر کرد و عراقی های درمانده و خسته بلافاصله آن را پذیرفتند. ایران هم یکسال بعد یعنی ۲۷ تیر ۱۳۶۷ اعلام کرد که آن را پذیرفته است.
روزهای پرالتهابی بود، چند روزی بیشتر از پذیرش قطعنامه نگذشته بود که عراقی ها تحرکات و تعرضاتی را از سمت مرزهای جنوبی کشور شروع کردند، نیروهای دفاعی ما در جبهه های جنوبی مشغول بودند که منافقین به پشتوانه حمایت صدام از مرزهای غربی وارد خاک کشورمان شدند.
مسعود رجوی سرکرده گروهک منافقین شب قبل از حمله گفته بود که« ۴۸ ساعته به تهران می رسد». رجوی و گروهکش فکر کرده بودند که می توانند مانند یک ابرقدرت ظاهر شوند و دو روزه ایران را تصرف کنند. با اطمینان هم آمده بودند،همه چیز را محاسبه کردند، جز یک چیز، «مردم» را.
آنها با عملیات فروغ جاویدان از مرزهای غربی وارد خاک کشورمان شدند و از قصرشیرین تا چهار زبر در فاصله ۳۴ کیلومتری کرمانشاه را بسرعت طی کردند. در این میان مردم شهرهای مسیر مقاومت و ایستادگی هایی داشتند، اما دستشان خالی بود.
۵ مرداد سال ۱۳۶۷ بود که رزمندگان ایرانی با پشتگرمی هوانیروز با رمز «یا علی» به نبرد با منافقین رفتند. از همه جای ایران سیل بسیجیان روانه مرصاد شدند و فروغ منافقین در کمینگاه اسلام به تاریکی رفت.
عملیات غرور آفرین مرصاد یکی از مهمترین عملیات های دوران دفاع مقدس بود که در ابعاد مختلفی می توان به تحلیل آن پرداخت. در این راستا و به مناسبت سالروز این عملیات بزرگ و روز ملی کرمانشاه دانشگاه رازی با همکاری انجمن ایرانی تاریخ استان میزگردی با عنوان«تاریخ جنگ با محوریت عملیات مرصاد» با حضور جمعی از فرماندهان نظامی و اساتید دانشگاهی برگزار کرده که در ادامه شرح آن را می خوانیم.
زمان آن رسیده بجای خاطره گویی صرف به پژوهش درباره جنگ بپردازیم
دکتر روح الله بهرامی رئیس انجمن ایرانی تاریخ کرمانشاه در این نشست، بابیان اینکه در تاریخ معاصر ایران چند رویداد مهم حائز اهمیت وجود دارد، اظهارکرد: این رویدادها به گونه ای بوده که تبعات و نتایج متعددی در بسترهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ایران و منطقه داشته اند.
وی انقلاب مشروطه، دو کوتای سالهای ۱۲۹۹ و ۱۳۳۲، قیام ۱۵ خرداد، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را رویدادهای مهم تاریخ معاصر ایران نامید و افزود: وقوع این چند رویداد به گونه ای بود که تبعات و آثاری را در تاریخ ایران، منطقه و حتی جهان برجای گذاشت.
رئیس انجمن ایرانی تاریخ کرمانشاه به وقوع هشت سال دفاع مقدس به عنوان آخرین این رویدادها اشاره کرد و گفت: دفاع مقدس نام مشروعی است که بر هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نهاده ایم، چراکه هم در برابر حمله دشمن از وطن خود که به آن عشق می ورزیم دفاع کردیم و همین اینکه از نگاه اخلاق محور به مسئله جنگ نگاه کردیم.
وی با اشاره به جایگاه مهم هشت سال دفاع مقدس در تاریخ معاصر ایران، اعلام کرد: باتوجه به چنین اهمیتی نیاز است که نگاهی علمی و تحقیقاتی درباره جنگ از دانشگاه ها شروع شود.
بهرامی بابیان اینکه جنگ ایران و عراق یکی از طولانی ترین جنگ های تاریخ معاصر بشریت است، اعلام کرد: هرچند ما در این جنگ از قداست خود دفاع کردیم، اما این را هم معتقدیم که جنگ یک پدیده شرور در جامعه بشری است و زیان های زیادی به بشریت وارد می کند.
وی افزود: البته عده ای در فضای کنونی جامعه سعی می کنند که دوران دفاع مقدس را مصادره کنند و حتی عده ای هم سعی در تخریب آن دارند که این نشان می دهد ما نگاه همه جانبه و آکادمیکی به جنگ تحمیلی نداشته ایم. اینکه عده ای برای خوشایند برنامه های حزبی و سیاسی خود گاها از جنگ تحمیلی استفاده کنند، خیانت به جامعه است، جنگ تحمیلی تجربه بزرگی برای ما بود که باید روی آن مطالعه کنیم.
این استاد رشته تاریخ دانشگاه در ادامه بر ضرورت تدوین تاریخ دفاع مقدس و پژوهش در این زمینه تاکید کرد و گفت: از زمان جنگ تاکنون سالهای زیادی گذشته و از پذیرش قطعنامه حدود سه دهه ای می گذرد و حالا فکر می کنم باید از خاطره گویی صرف در باره این واقعه مهم پرهیز کنیم و به پژوهش و تحلیل آن روی بیاوریم.
هیچ گاه چهره عریان جنگ را نشان نداده ایم
سرهنگ جهانشاه امیری از فرماندهان دفاع مقدس بابیان اینکه جنگ تحمیلی تاثیرات زیادی برآینده کشور گذاشت، اظهارکرد: حفظ استقلال، تمامیت ارضی و اساس کشور از جمله مهمترین این تاثیرات بود.
وی بر تاثیرات جنگ تحمیلی بر زندگی مردم هم اشاره ای داشت و افزود: هرچند که هشت سال جنگ تحمیلی ارزش های زیادی را در جامعه ما برجای گذاشت، اما از سوی دیگر تاثیرات آن بر زندگی مردم به گونه ای بود که هنوز هم برخی از مسئولین وقتی مشکلات اقتصادی را تحلیل می کنند، آن را به جنگ تحمیلی ارجاع می دهند.
این فرمانده دوران دفاع مقدس تصریح کرد: معتقدم باید درباره جنگ مطالعه علمی داشته باشیم، موضوعی که تاکنون در کشور ما اتفاق نیفتاده و هنوز دانشگاه های ما به مطالعات درست جنگ تحمیلی ورود نکرده اند.
وی افزود: همه می پذیریم که هشت سال جنگ تحمیلی دفاع از حاکمیت و ارزش های دینی ما بود، اما از سوی دیگر جنگ مشکلاتی داشته که نتوانسته ایم به نقد درست و عالمانه آن از هر منظری بپردازیم، این درحالی است که یکی از علل پیشرفت کشورهای غربی پس از جنگ جهانی دوم مطالعات علمی بود که آنها از این جنگ داشتند و ما هنوز به این مسئله ورود نکرده ایم و ابعاد مختلف جنگ را نشناخته ایم.
امیری در ادامه به تحلیل عملکرد جریان نفاق در طول دوران دفاع مقدس پرداخت و گفت: یکی از هنرهای امام راحل(ره) در شروع انقلاب اسلامی این بود که شر منافقین را از سر ملت ایران کند، هرچند که بنظر می رسد هیچ کس هم مانند امام این قدرت را نداشت که بتواند خط بطلانی بر ایدئولوژی های آنها بکشد و منافق بودنشان را نشان دهد.
وی بابیان اینکه امام خمینی(ره) چشمه فتنه نفاق را در ایران خشک کرد، عنوان کرد: اگر ایدئولوژی منافقین در ایران حاکم می شد، قطعا سرنوشت بسیار وحشتناکی در پیش روی مردم کشور بود. لذا وقتی که به اهداف خود نرسیدند در تور دشمن افتادند و به ستون پنجم دشمن تبدیل شدند و به مردم خود پشت کردند.
این فرمانده دوران دفاع مقدس اضافه کرد: همه می دانیم که در هر کشوری مخالفین و اپوزیسیون های حاکمیتی وجود دارد، اما در بررسی ها می بینیم که معمولا این مخالفین با دشمنان کشورشان همگام نمی شوند، اما منافقین این کار را کردند که باعث شد مشروعیت آنها به نابودی کشیده شود.
وی بابیان اینکه همکاری منافقین با دشمنان ایران تا نهایت خود ادامه داشت، افزود: آنها به بن بستی رسیده بودند که باید برای رهایی از آن کاری می کردند، برای همین زمانی که مسئله قطعنامه ۵۹۸ مطرح شد و ایران این قطعنامه را پذیرفت، بهترین راه این بود که از این فضای بوجود آمده استفاده کنن تا از این بن بست خارج شوند، برای همین این توهم را در نیروهایشان بوجود آوردند که می توانند ایران را بگیرند و خودشان هم محاسباتی انجام داده بودند.
امیری تاکید کرد: در این شرایط، کشور ما در وضعیت سختی قرار داشت و آنها می خواستند با استفاده از این وضعیت غرب کشور بویژه کرمانشاه که برایشان مهم بود را درگیر و حتی جدا کنند. آنها قصد داشتند با علمیات مرصاد به جایی برسند که بتوانند حیات خود را تضمین کنند و مدتهای زیادی ما را درگیر خود کنند، اما چیزی که آنها فراموش کرده بودند و آن را محاسبه نکرده بودند، مردم بودند که پای انقلابشان ایستادند.
وی در ادامه بابیان اینکه بسیاری از ارزش هایی که امروز درجامعه داریم از جنگ است، عنوان کرد: در کنار این مسئله باید چهره عریان جنگ تحمیلی را هم به نسل های جدید نشان دهیم، کاری که تاکنون آن را انجام نداده ایم.
این فرمانده دوران دفاع مقدس یادآورشد: جنگ تحمیلی آثار زیادی در حوزه های اقتصادی، فرهنگ، اجتماعی، روان شناسی و حتی جمعیت را براستان ما برجای گذاشت که باید آنها را با مطالعات علمی نشان دهیم.
جایگاه دفاع مقدس را در دانشگاه ها تقویت کنیم
دکتر محمدمهدی معینی رئیس بسیج اساتید دانشگاه رازی نیز در ابتدا به تحلیل چرایی نامگذاری هشت سال جنگ تحمیلی به عنوان دفاع مقدس پرداخت و افزود: به این جنگ دفاع می گوئیم، چراکه مورد تجاوز دشمن قرار گرفتیم و برای دفاع از کشورمان به مقابله با آن رفتیم. همچنین مقدس است چراکه پشت دفاعی که کردیم یک اعتقاد ایمانی، قلبی و مذهبی به وطن وجود دارد.
وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که تاکنون تا چه اندازه از ظرفیت دفاع مقدس جهت تقویت غرور ملی نسل جوان در دانشگاه ها استفاده شده، گفت: تا حدود ۱۰ سال پیش هیچ برنامه ای درباره جنگ تحمیلی و دفاع مقدس در دانشگاه نداشتیم، تااینکه آن زمان پیشنهاد دادیم موضوع جنگ به عنوان دو واحد انتخابی در دانشگاه ها تدریس شود که مورد موافقت قرار گرفت.
رئیس بسیج اساتید دانشگاه رازی تصریح کرد: پس از اینکه دو واحد انتخابی دفاع مقدس را راه اندازی کردیم، تا چندسالی خوب پیش رفتیم، اما متاسفانه در ادامه کار مشکلاتی پیش آمد که این کار متوقف شد.
وی افزود: تلاش های زیادی شد تا اینکه دوباره به عنوان دو واحد ترمیمی معدل برای دانشجویان راه اندازی شد، اما این بار چون جایگاه این درس تضعیف شده بود، توجه زیادی به آن نشد، لذا برای اینکه بتوانیم در این مقوله بهتر وارد شویم و جوانان را بیشتر با ادبیات دفاع مقدس آشنا کنیم، باید جایگاه آن در دانشگاه ها تقویت شود.
معینی در ادامه اعلام کرد: هرچند تاکنون کارهای زیادی در حوزه جنگ تحمیلی انجام گرفته و کتاب های متعددی در این باره نگاشته شده، اما اکثر این کتاب ها در کتابخانه ها و موزه ها جای گرفته اند و به دست جوانان نمی رسد که در این رابطه امیدوار به حضور جدی تر دانشگاه هستیم.
منافقین دیگر مردگانی سیاسی بیش نیستند
امیر سرتیپ پدرام خوشکار از فرماندهان پایگاه هوانیروز کرمانشاه بابیان اینکه مردم جهان در طول قرن ها زندگی روی زمین بیشتر از آنکه در صلح و آرامش باشند، درگیر جنگ بوده اند، گفت: تعریفی که در گذشته از جنگ می شد، با تعریفی که در دهه های اخیر از آن می شود، بسیار متفاوت است.
وی تصریح کرد: ما می توانیم به جنگ هم نگاه درونی و هم نگاه بیرونی داشته باشیم. در این رابطه قضاوت و نگاهی که ما از بیرون به جنگ داریم می تواند یک نگرش علمی باشد، اما نگاه از درون یک نگرش ایدئولوژیک است، لذا بنظر می رسد به جای اینکه جنگ را ممدوح و یا مذموم بدانیم آن را بصورت ریشه ای و علمی مد نظر قرار دهیم.
این فرمانده پایگاه هوانیروز کرمانشاه در ادامه عنوان کرد: در بررسی جنگ هشت ساله بین ایران و عراق هم می بینیم که وضعیتی که کشور ما از نظر ژئوپلتیکی، قومی، دینی و مذهبی نسبت به کشور عراق دارد، باعث شده که این دو کشور در طول سالیان متمادی باهم اختلاف داشته باشند و حتی تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی هم حدود ۱۰۵ برخورد بین این دو کشور اتفاق افتاده بود.
وی افزود: در این راستا، وضعیتی هم که در دوران دفاع مقدس برای ما پیش آمد این بود که ما جنگ نکردیم، بلکه وارد جنگ شدیم و به خاطر انقلابمان هم دفاع کردیم. اکنون نیز معتقدم به جای خاطره گویی باید جنگ را تحلیل، نقد و ارزیابی کنیم.
خوشکار در ادامه به نقش هوانیروز در عملیات مرصاد به عنوان یکی از عملیات های مهم دوران دفاع مقدس پرداخت و افزود: زمانی که انقلاب شد، خیلی هااین توطئه را چیدند که ارتش را منحل کنند و این زمانی بود که کسی فکر نمی کرد که جنگی هم در پیش باشد، اما با این وجود چون ارتش ازبدنه مردم و با مردم بود، امام از ارتش حمایت کرد و این توطئه خنثی شد.
وی تصریح کرد: در اوایل انقلاب، به واسطه چنین مسائلی آشفتگی هایی در ارتش وجود داشت، اما هوانیروز ارتش چون پایه تخصص بود، انسجام خود را در این شرایط حفظ کرده بود، به همین دلیل در تمامی تحرکاتی که آن روزها در کردستان رخ می داد و حتی زمانی که جنگ شروع شد، پایگاه یکم هوانیروز کرمانشاه بلافاصله ورود کرد و به واسطه فعالیت ها و اقداماتی که انجام می داد، زبانزد بود.
این فرمانده پایگاه هوانیروز کرمانشاه اضافه کرد: در طول جنگ تحمیلی نیز هوانیروز ارتش تقریبا در تمامی عملیات ها حضور داشت که یکی از مهمترین آنها عملیات مرصاد بود. نیروهای هوانیروز با فرماندهی شهید صیاد شیرازی در این عملیات بخوبی عمل کردند و تمام تجهیزات منافقین نابود شد.
وی افزود: در عملیات مرصاد حدود ۵۵۰ ساعت پرواز هوانیروز انجام شد و طومار منافقین در فاز نظامی در همان کمینگاه بسته شد و آنها امروز مردگان سیاسی بیش نیستند.
مرصاد سرنوشت جنگ را تعیین کرد
دکتر مجتبی مهدیخانی از فرماندهان دوران دفاع مقدس هم بابیان اینکه در ادبیات جنگ هشت ساله، دو واژه تحمیلی و مقدس وجود دارد، گفت: این جنگ تحمیلی بود، چراکه خواست ملت و دولت ایران نبود و ناخواسته به ما تحمیل شد و از سوی دیگر مقدس بود، چون برای دفاع در برابر جنگی نابرابر و مبتنی بر اعتقادات، ارزش ها، باورها و شهادت طلبی رزمندگان اسلام بود. در این جنگ کشور همسایه غربی ما تنها نبود، بلکه همه کشورهای همسایه و حتی کشورهای فرامنطقه ای نیز در کنار او بودند و اهدافی را دنبال می کردند.
وی تصریح کرد: عراق و هم پیمانانش در این جنگ می خواستند که انقلاب شکست بخورد، چیزی که حاصل سالها مبارزه و تلاش مردم بود، اما هشت سال جنگیدند و به این اهداف نرسیدند، به این دلیل که نقش مردم ما در جنگ تحمیلی برجسته بود و آنها حساب مردم را نکرده بودند.
مهدیخانی تاکید کرد: با باورم می گویم، تنها جنگی که تاکنون در ایران رخ داده و از جایگاه مردمی برخوردار بوده، همین هشت سال دفاع مقدس بود. وقتی جنگ های تاریخی کشورمان را بررسی می کنیم می بینیم نوع اهداف و نوع جنگی که رخ داده همانند جنگ تحمیلی نبوده است. در جنگ هایی که داشته ایم، اغلب بخش های از سرزمینمان را از دست داده ایم، درحالی که در جنگ تحمیلی ما پیروز پایان جنگ بودیم، بدون آنکه وجبی از خاکمان را از دست بدهیم.
وی ادامه داد: در تمام طول جنگ و حتی زمانی که عراقی ها بخش هایی از خاک ما را تصرف کردند، مجامع جهانی و شورای امنیت یک موضع عادلانه و یا حتی اینکه بی طرف باشد، نداشت، تااینکه پس از فتح خرمشهر و تعقیب دشمن در داخل خاک خودش، شورای امنیت ناچار به صدور قطعنامه ۵۹۸ شد و از سال ۱۳۶۶ به بعد به بررسی این قطعنامه پرداختیم تا اینکه در ۲۷ تیر سال ۱۳۶۷ امام راحل بنا به مشورت هایی که به ایشان دادند، این قطعنامه را با دور اندیشی پذیرفت.
این فرمانده دوران دفاع مقدس اضافه کرد: با پذیرش این قطعنامه، منافقین که برنامه داشتند مهر ۱۳۶۷ کرمانشاه را به اشغال خود درآورند، به دستپاچگی افتادند و سریع به نیروهای آموزش دیده خود از سراسر جهان فراخوان داده و پنج هزار نیرو جمع کردند و در قالب ۲۵ تیپ رزمی با عنوان عملیات فروغ جاویدان در برنامه ای که از پیش تعیین شده بود، از غرب به ایران حمله کردند.
وی تاکیدکرد: مسئله ای که در حمله منافقین به کرمانشاه وجود داشت این بود که در باره این حمله و تحرکات منافقین فقدان اطلاعاتی داشتیم و در این بخش ضعیف بودیم.
انتهای پیام
به گزارش ایسنا، انقلاب تازه پا گرفته بود و اولین بهارش را پشت سر می گذاشت که تحرکات عراقی ها در مرزهای کرمانشاه شروع شد. نیروهای بعثی گاه و بیگاه دست اندازی ها و تعرضاتی به مرزهای ما داشتند و هر روز که می گذشت گستاخ تر می شدند.
آنگونه که فرماندهان دفاع مقدس می گویند، از فروردین ۱۳۵۸ تا ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ که صدام اولین گلوله را به عنوان شروع رسمی جنگ به سمت ایران شلیک کرد، عراقی ها بیش از ۶۰۰ بار به مرزهای کرمانشاه تعرض داشتند.
اینگونه بود که جنگ از یکسال قبل از شهریور ۱۳۵۹ در کرمانشاه شروع شد و در طول مدت هشت سال جنگ تحمیلی هشت هزار بار آژیر قرمز حمله هواپیماهای دشمن در آسمان کرمانشاه به صدا درآمد و ۱۲۰۰ بار استانمان را بمباران کردند.
هشت سال می گذشت و دفاع جانانه مردم ایران از خاک سرزمینشان، عراقی ها را خسته کرده بود. باوجود اینکه از همه جای دنیا تجهیزات و امکانات برایشان می رسید، اما دربرابر قدرت رزمندگان این سرزمین ناتوان شده بودند.
جنگ طولانی شده بود و شورای امنیت به فکر ایجاد صلح افتاده و قطعنامه ۵۹۸ را صادر کرد و عراقی های درمانده و خسته بلافاصله آن را پذیرفتند. ایران هم یکسال بعد یعنی ۲۷ تیر ۱۳۶۷ اعلام کرد که آن را پذیرفته است.
روزهای پرالتهابی بود، چند روزی بیشتر از پذیرش قطعنامه نگذشته بود که عراقی ها تحرکات و تعرضاتی را از سمت مرزهای جنوبی کشور شروع کردند، نیروهای دفاعی ما در جبهه های جنوبی مشغول بودند که منافقین به پشتوانه حمایت صدام از مرزهای غربی وارد خاک کشورمان شدند.
مسعود رجوی سرکرده گروهک منافقین شب قبل از حمله گفته بود که« ۴۸ ساعته به تهران می رسد». رجوی و گروهکش فکر کرده بودند که می توانند مانند یک ابرقدرت ظاهر شوند و دو روزه ایران را تصرف کنند. با اطمینان هم آمده بودند،همه چیز را محاسبه کردند، جز یک چیز، «مردم» را.
آنها با عملیات فروغ جاویدان از مرزهای غربی وارد خاک کشورمان شدند و از قصرشیرین تا چهار زبر در فاصله ۳۴ کیلومتری کرمانشاه را بسرعت طی کردند. در این میان مردم شهرهای مسیر مقاومت و ایستادگی هایی داشتند، اما دستشان خالی بود.
۵ مرداد سال ۱۳۶۷ بود که رزمندگان ایرانی با پشتگرمی هوانیروز با رمز «یا علی» به نبرد با منافقین رفتند. از همه جای ایران سیل بسیجیان روانه مرصاد شدند و فروغ منافقین در کمینگاه اسلام به تاریکی رفت.
عملیات غرور آفرین مرصاد یکی از مهمترین عملیات های دوران دفاع مقدس بود که در ابعاد مختلفی می توان به تحلیل آن پرداخت. در این راستا و به مناسبت سالروز این عملیات بزرگ و روز ملی کرمانشاه دانشگاه رازی با همکاری انجمن ایرانی تاریخ استان میزگردی با عنوان«تاریخ جنگ با محوریت عملیات مرصاد» با حضور جمعی از فرماندهان نظامی و اساتید دانشگاهی برگزار کرده که در ادامه شرح آن را می خوانیم.
زمان آن رسیده بجای خاطره گویی صرف به پژوهش درباره جنگ بپردازیم
دکتر روح الله بهرامی رئیس انجمن ایرانی تاریخ کرمانشاه در این نشست، بابیان اینکه در تاریخ معاصر ایران چند رویداد مهم حائز اهمیت وجود دارد، اظهارکرد: این رویدادها به گونه ای بوده که تبعات و نتایج متعددی در بسترهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ایران و منطقه داشته اند.
وی انقلاب مشروطه، دو کوتای سالهای ۱۲۹۹ و ۱۳۳۲، قیام ۱۵ خرداد، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را رویدادهای مهم تاریخ معاصر ایران نامید و افزود: وقوع این چند رویداد به گونه ای بود که تبعات و آثاری را در تاریخ ایران، منطقه و حتی جهان برجای گذاشت.
رئیس انجمن ایرانی تاریخ کرمانشاه به وقوع هشت سال دفاع مقدس به عنوان آخرین این رویدادها اشاره کرد و گفت: دفاع مقدس نام مشروعی است که بر هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نهاده ایم، چراکه هم در برابر حمله دشمن از وطن خود که به آن عشق می ورزیم دفاع کردیم و همین اینکه از نگاه اخلاق محور به مسئله جنگ نگاه کردیم.
وی با اشاره به جایگاه مهم هشت سال دفاع مقدس در تاریخ معاصر ایران، اعلام کرد: باتوجه به چنین اهمیتی نیاز است که نگاهی علمی و تحقیقاتی درباره جنگ از دانشگاه ها شروع شود.
بهرامی بابیان اینکه جنگ ایران و عراق یکی از طولانی ترین جنگ های تاریخ معاصر بشریت است، اعلام کرد: هرچند ما در این جنگ از قداست خود دفاع کردیم، اما این را هم معتقدیم که جنگ یک پدیده شرور در جامعه بشری است و زیان های زیادی به بشریت وارد می کند.
وی افزود: البته عده ای در فضای کنونی جامعه سعی می کنند که دوران دفاع مقدس را مصادره کنند و حتی عده ای هم سعی در تخریب آن دارند که این نشان می دهد ما نگاه همه جانبه و آکادمیکی به جنگ تحمیلی نداشته ایم. اینکه عده ای برای خوشایند برنامه های حزبی و سیاسی خود گاها از جنگ تحمیلی استفاده کنند، خیانت به جامعه است، جنگ تحمیلی تجربه بزرگی برای ما بود که باید روی آن مطالعه کنیم.
این استاد رشته تاریخ دانشگاه در ادامه بر ضرورت تدوین تاریخ دفاع مقدس و پژوهش در این زمینه تاکید کرد و گفت: از زمان جنگ تاکنون سالهای زیادی گذشته و از پذیرش قطعنامه حدود سه دهه ای می گذرد و حالا فکر می کنم باید از خاطره گویی صرف در باره این واقعه مهم پرهیز کنیم و به پژوهش و تحلیل آن روی بیاوریم.
هیچ گاه چهره عریان جنگ را نشان نداده ایم
سرهنگ جهانشاه امیری از فرماندهان دفاع مقدس بابیان اینکه جنگ تحمیلی تاثیرات زیادی برآینده کشور گذاشت، اظهارکرد: حفظ استقلال، تمامیت ارضی و اساس کشور از جمله مهمترین این تاثیرات بود.
وی بر تاثیرات جنگ تحمیلی بر زندگی مردم هم اشاره ای داشت و افزود: هرچند که هشت سال جنگ تحمیلی ارزش های زیادی را در جامعه ما برجای گذاشت، اما از سوی دیگر تاثیرات آن بر زندگی مردم به گونه ای بود که هنوز هم برخی از مسئولین وقتی مشکلات اقتصادی را تحلیل می کنند، آن را به جنگ تحمیلی ارجاع می دهند.
این فرمانده دوران دفاع مقدس تصریح کرد: معتقدم باید درباره جنگ مطالعه علمی داشته باشیم، موضوعی که تاکنون در کشور ما اتفاق نیفتاده و هنوز دانشگاه های ما به مطالعات درست جنگ تحمیلی ورود نکرده اند.
وی افزود: همه می پذیریم که هشت سال جنگ تحمیلی دفاع از حاکمیت و ارزش های دینی ما بود، اما از سوی دیگر جنگ مشکلاتی داشته که نتوانسته ایم به نقد درست و عالمانه آن از هر منظری بپردازیم، این درحالی است که یکی از علل پیشرفت کشورهای غربی پس از جنگ جهانی دوم مطالعات علمی بود که آنها از این جنگ داشتند و ما هنوز به این مسئله ورود نکرده ایم و ابعاد مختلف جنگ را نشناخته ایم.
امیری در ادامه به تحلیل عملکرد جریان نفاق در طول دوران دفاع مقدس پرداخت و گفت: یکی از هنرهای امام راحل(ره) در شروع انقلاب اسلامی این بود که شر منافقین را از سر ملت ایران کند، هرچند که بنظر می رسد هیچ کس هم مانند امام این قدرت را نداشت که بتواند خط بطلانی بر ایدئولوژی های آنها بکشد و منافق بودنشان را نشان دهد.
وی بابیان اینکه امام خمینی(ره) چشمه فتنه نفاق را در ایران خشک کرد، عنوان کرد: اگر ایدئولوژی منافقین در ایران حاکم می شد، قطعا سرنوشت بسیار وحشتناکی در پیش روی مردم کشور بود. لذا وقتی که به اهداف خود نرسیدند در تور دشمن افتادند و به ستون پنجم دشمن تبدیل شدند و به مردم خود پشت کردند.
این فرمانده دوران دفاع مقدس اضافه کرد: همه می دانیم که در هر کشوری مخالفین و اپوزیسیون های حاکمیتی وجود دارد، اما در بررسی ها می بینیم که معمولا این مخالفین با دشمنان کشورشان همگام نمی شوند، اما منافقین این کار را کردند که باعث شد مشروعیت آنها به نابودی کشیده شود.
وی بابیان اینکه همکاری منافقین با دشمنان ایران تا نهایت خود ادامه داشت، افزود: آنها به بن بستی رسیده بودند که باید برای رهایی از آن کاری می کردند، برای همین زمانی که مسئله قطعنامه ۵۹۸ مطرح شد و ایران این قطعنامه را پذیرفت، بهترین راه این بود که از این فضای بوجود آمده استفاده کنن تا از این بن بست خارج شوند، برای همین این توهم را در نیروهایشان بوجود آوردند که می توانند ایران را بگیرند و خودشان هم محاسباتی انجام داده بودند.
امیری تاکید کرد: در این شرایط، کشور ما در وضعیت سختی قرار داشت و آنها می خواستند با استفاده از این وضعیت غرب کشور بویژه کرمانشاه که برایشان مهم بود را درگیر و حتی جدا کنند. آنها قصد داشتند با علمیات مرصاد به جایی برسند که بتوانند حیات خود را تضمین کنند و مدتهای زیادی ما را درگیر خود کنند، اما چیزی که آنها فراموش کرده بودند و آن را محاسبه نکرده بودند، مردم بودند که پای انقلابشان ایستادند.
وی در ادامه بابیان اینکه بسیاری از ارزش هایی که امروز درجامعه داریم از جنگ است، عنوان کرد: در کنار این مسئله باید چهره عریان جنگ تحمیلی را هم به نسل های جدید نشان دهیم، کاری که تاکنون آن را انجام نداده ایم.
این فرمانده دوران دفاع مقدس یادآورشد: جنگ تحمیلی آثار زیادی در حوزه های اقتصادی، فرهنگ، اجتماعی، روان شناسی و حتی جمعیت را براستان ما برجای گذاشت که باید آنها را با مطالعات علمی نشان دهیم.
جایگاه دفاع مقدس را در دانشگاه ها تقویت کنیم
دکتر محمدمهدی معینی رئیس بسیج اساتید دانشگاه رازی نیز در ابتدا به تحلیل چرایی نامگذاری هشت سال جنگ تحمیلی به عنوان دفاع مقدس پرداخت و افزود: به این جنگ دفاع می گوئیم، چراکه مورد تجاوز دشمن قرار گرفتیم و برای دفاع از کشورمان به مقابله با آن رفتیم. همچنین مقدس است چراکه پشت دفاعی که کردیم یک اعتقاد ایمانی، قلبی و مذهبی به وطن وجود دارد.
وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که تاکنون تا چه اندازه از ظرفیت دفاع مقدس جهت تقویت غرور ملی نسل جوان در دانشگاه ها استفاده شده، گفت: تا حدود ۱۰ سال پیش هیچ برنامه ای درباره جنگ تحمیلی و دفاع مقدس در دانشگاه نداشتیم، تااینکه آن زمان پیشنهاد دادیم موضوع جنگ به عنوان دو واحد انتخابی در دانشگاه ها تدریس شود که مورد موافقت قرار گرفت.
رئیس بسیج اساتید دانشگاه رازی تصریح کرد: پس از اینکه دو واحد انتخابی دفاع مقدس را راه اندازی کردیم، تا چندسالی خوب پیش رفتیم، اما متاسفانه در ادامه کار مشکلاتی پیش آمد که این کار متوقف شد.
وی افزود: تلاش های زیادی شد تا اینکه دوباره به عنوان دو واحد ترمیمی معدل برای دانشجویان راه اندازی شد، اما این بار چون جایگاه این درس تضعیف شده بود، توجه زیادی به آن نشد، لذا برای اینکه بتوانیم در این مقوله بهتر وارد شویم و جوانان را بیشتر با ادبیات دفاع مقدس آشنا کنیم، باید جایگاه آن در دانشگاه ها تقویت شود.
معینی در ادامه اعلام کرد: هرچند تاکنون کارهای زیادی در حوزه جنگ تحمیلی انجام گرفته و کتاب های متعددی در این باره نگاشته شده، اما اکثر این کتاب ها در کتابخانه ها و موزه ها جای گرفته اند و به دست جوانان نمی رسد که در این رابطه امیدوار به حضور جدی تر دانشگاه هستیم.
منافقین دیگر مردگانی سیاسی بیش نیستند
امیر سرتیپ پدرام خوشکار از فرماندهان پایگاه هوانیروز کرمانشاه بابیان اینکه مردم جهان در طول قرن ها زندگی روی زمین بیشتر از آنکه در صلح و آرامش باشند، درگیر جنگ بوده اند، گفت: تعریفی که در گذشته از جنگ می شد، با تعریفی که در دهه های اخیر از آن می شود، بسیار متفاوت است.
وی تصریح کرد: ما می توانیم به جنگ هم نگاه درونی و هم نگاه بیرونی داشته باشیم. در این رابطه قضاوت و نگاهی که ما از بیرون به جنگ داریم می تواند یک نگرش علمی باشد، اما نگاه از درون یک نگرش ایدئولوژیک است، لذا بنظر می رسد به جای اینکه جنگ را ممدوح و یا مذموم بدانیم آن را بصورت ریشه ای و علمی مد نظر قرار دهیم.
این فرمانده پایگاه هوانیروز کرمانشاه در ادامه عنوان کرد: در بررسی جنگ هشت ساله بین ایران و عراق هم می بینیم که وضعیتی که کشور ما از نظر ژئوپلتیکی، قومی، دینی و مذهبی نسبت به کشور عراق دارد، باعث شده که این دو کشور در طول سالیان متمادی باهم اختلاف داشته باشند و حتی تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی هم حدود ۱۰۵ برخورد بین این دو کشور اتفاق افتاده بود.
وی افزود: در این راستا، وضعیتی هم که در دوران دفاع مقدس برای ما پیش آمد این بود که ما جنگ نکردیم، بلکه وارد جنگ شدیم و به خاطر انقلابمان هم دفاع کردیم. اکنون نیز معتقدم به جای خاطره گویی باید جنگ را تحلیل، نقد و ارزیابی کنیم.
خوشکار در ادامه به نقش هوانیروز در عملیات مرصاد به عنوان یکی از عملیات های مهم دوران دفاع مقدس پرداخت و افزود: زمانی که انقلاب شد، خیلی هااین توطئه را چیدند که ارتش را منحل کنند و این زمانی بود که کسی فکر نمی کرد که جنگی هم در پیش باشد، اما با این وجود چون ارتش ازبدنه مردم و با مردم بود، امام از ارتش حمایت کرد و این توطئه خنثی شد.
وی تصریح کرد: در اوایل انقلاب، به واسطه چنین مسائلی آشفتگی هایی در ارتش وجود داشت، اما هوانیروز ارتش چون پایه تخصص بود، انسجام خود را در این شرایط حفظ کرده بود، به همین دلیل در تمامی تحرکاتی که آن روزها در کردستان رخ می داد و حتی زمانی که جنگ شروع شد، پایگاه یکم هوانیروز کرمانشاه بلافاصله ورود کرد و به واسطه فعالیت ها و اقداماتی که انجام می داد، زبانزد بود.
این فرمانده پایگاه هوانیروز کرمانشاه اضافه کرد: در طول جنگ تحمیلی نیز هوانیروز ارتش تقریبا در تمامی عملیات ها حضور داشت که یکی از مهمترین آنها عملیات مرصاد بود. نیروهای هوانیروز با فرماندهی شهید صیاد شیرازی در این عملیات بخوبی عمل کردند و تمام تجهیزات منافقین نابود شد.
وی افزود: در عملیات مرصاد حدود ۵۵۰ ساعت پرواز هوانیروز انجام شد و طومار منافقین در فاز نظامی در همان کمینگاه بسته شد و آنها امروز مردگان سیاسی بیش نیستند.
مرصاد سرنوشت جنگ را تعیین کرد
دکتر مجتبی مهدیخانی از فرماندهان دوران دفاع مقدس هم بابیان اینکه در ادبیات جنگ هشت ساله، دو واژه تحمیلی و مقدس وجود دارد، گفت: این جنگ تحمیلی بود، چراکه خواست ملت و دولت ایران نبود و ناخواسته به ما تحمیل شد و از سوی دیگر مقدس بود، چون برای دفاع در برابر جنگی نابرابر و مبتنی بر اعتقادات، ارزش ها، باورها و شهادت طلبی رزمندگان اسلام بود. در این جنگ کشور همسایه غربی ما تنها نبود، بلکه همه کشورهای همسایه و حتی کشورهای فرامنطقه ای نیز در کنار او بودند و اهدافی را دنبال می کردند.
وی تصریح کرد: عراق و هم پیمانانش در این جنگ می خواستند که انقلاب شکست بخورد، چیزی که حاصل سالها مبارزه و تلاش مردم بود، اما هشت سال جنگیدند و به این اهداف نرسیدند، به این دلیل که نقش مردم ما در جنگ تحمیلی برجسته بود و آنها حساب مردم را نکرده بودند.
مهدیخانی تاکید کرد: با باورم می گویم، تنها جنگی که تاکنون در ایران رخ داده و از جایگاه مردمی برخوردار بوده، همین هشت سال دفاع مقدس بود. وقتی جنگ های تاریخی کشورمان را بررسی می کنیم می بینیم نوع اهداف و نوع جنگی که رخ داده همانند جنگ تحمیلی نبوده است. در جنگ هایی که داشته ایم، اغلب بخش های از سرزمینمان را از دست داده ایم، درحالی که در جنگ تحمیلی ما پیروز پایان جنگ بودیم، بدون آنکه وجبی از خاکمان را از دست بدهیم.
وی ادامه داد: در تمام طول جنگ و حتی زمانی که عراقی ها بخش هایی از خاک ما را تصرف کردند، مجامع جهانی و شورای امنیت یک موضع عادلانه و یا حتی اینکه بی طرف باشد، نداشت، تااینکه پس از فتح خرمشهر و تعقیب دشمن در داخل خاک خودش، شورای امنیت ناچار به صدور قطعنامه ۵۹۸ شد و از سال ۱۳۶۶ به بعد به بررسی این قطعنامه پرداختیم تا اینکه در ۲۷ تیر سال ۱۳۶۷ امام راحل بنا به مشورت هایی که به ایشان دادند، این قطعنامه را با دور اندیشی پذیرفت.
این فرمانده دوران دفاع مقدس اضافه کرد: با پذیرش این قطعنامه، منافقین که برنامه داشتند مهر ۱۳۶۷ کرمانشاه را به اشغال خود درآورند، به دستپاچگی افتادند و سریع به نیروهای آموزش دیده خود از سراسر جهان فراخوان داده و پنج هزار نیرو جمع کردند و در قالب ۲۵ تیپ رزمی با عنوان عملیات فروغ جاویدان در برنامه ای که از پیش تعیین شده بود، از غرب به ایران حمله کردند.
وی تاکیدکرد: مسئله ای که در حمله منافقین به کرمانشاه وجود داشت این بود که در باره این حمله و تحرکات منافقین فقدان اطلاعاتی داشتیم و در این بخش ضعیف بودیم.
انتهای پیام
پرسش و پاسخ در
«مرصاد» بزنگاهی تاریخی در دفاع مقدس
گفتگو با هوش مصنوعی