باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می دهد؛

به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، خداوند انسان را با قوه اختیار و نیاز آفریده است. غریزه ای که بنا به موقعیت و اختیاراتی که هر انسان دارد، متفاوت است و هر فرد در زندگی اش به همان اندازه سعی می کند، تلاش، رزق هر شخص را معین کرده و به اصطلاح هرچه در دنیا بکارد همان را برداشت خواهد کرد. درواقع به تمام نیازمندی هایی که برای ادامه حیات موجودات ضروری است رزق گفته می شود. از آنجا که خداوند، خالق همه موجودات است و ادامه حیات هر موجودی، در واقع خلق مداوم و لحظه به لحظه او است.

رزق به چه معناست؟

رزق در لغت به معنی عطا و بخشش مستمر است. در اصطلاح به هر چیزی که مایه دوام حیات مخلوقات زنده است، رزق گویند. در واقع رزق موهبت و بخششی است از ناحیه خدای متعال به بندگانش بدون این که استحقاق آن را داشته باشند.

البته باید این را دانست که روزی دهنده خداست: «و ما من دابة فی الأرض إلا علی الله رزقها …»؛ (سوره هود/۶) هیچ جنبنده ای در زمین نیست مگر این که روزی او بر خداست!

روزی همه موجودات الهی دست خداوند است، اما جاهلان بسیاری چه در گذشته و چه گا هی در عصر معاصر به خاطر ترس از تأمین مخارج روی به فرزندکشی می آورند که این کار حرام است؛ «ولا تقتلوا أولادکم خشیة إملاق نحن نرزقهم و إیاکم إن قتلهم کان خطا کبیرا»؛ (سوره اسراء/۳۱) و فرزندانتان را از ترس فقر، نکشید! ما آن ها و شما را روزی می دهیم مسلما کشتن آن ها گناه بزرگی است!

خداوند در استدلال بر عدم توانایی معبودان ساختگی مشرکان نسبت به روزی رساندن بر آنان می فرماید: «و یعبدون من دون الله ما لا یملک لهم رزقا من السماوات والأرض شیا ولا یستطیعون»؛ (سوره نحل/۷۳) آن ها غیر از خدا، موجوداتی را می پرستند که هیچ رزقی را برای آنان از آسمان ها و زمین در اختیار ندارند و توان این کار را نیز ندارند و مشرکان را که از پیش خود و بی اذن او، بخشی از رزق حلال را بر خود حرام کرده بودند، مورد ملامت و سرزنش قرار داده است.

همچنین خداوند در سوره یونس آیه ۵۹ می فرماید: «قل أرءیتم ما أنزل الله لکم من رزق فجعلتم منه حراما و حلالا قل ءالله أذن لکم أم علی الله تفترون»؛ بگو: آیا روزی هایی را که خداوند بر شما نازل کرده، دیده اید که بعضی از آن را حلال و بعضی را حرام نموده اید؟! بگو: آیا خداوند به شما اجازه داده یا بر خدا افترا می بندید (و از پیش خود، حلال و حرام می کنید؟!)

واژه رازق و رزاق به معنای حقیقی کلمه، تنها بر خدای متعال اطلاق می شود و اگر در غیر او بکار رود، جنبه مجازی دارد. «.. و علی المولود له رزقهن و کسوتهن بالمعروف …»؛ (سوره بقره/۲۳۳) … پدران موظفند زنانی را که فرزندانشان را شیر می دهند به طور شایسته روزی دهند و لباس بپوشانند.

اقسام رزق

به هر گونه بهره ای را که خداوند نصیب بندگان می کند اعم از مواد غذایی، مسکن، پوشاک و یا علم، عقل، فهم، ایمان و اخلاص رزق گفته می شود، رزق تنها رزق مادی نیست بلکه شامل رزق معنوی نیز می شود. قرآن درباره شهیدان می گوید: «.. بل أحیاء عند ربهم یرزقون»؛ آن ها زنده اند و نزد پروردگارشان روزی می برند. (سوره آل عمران/۱۶۹) روشن است که روزی شهیدان، آن هم در جهان برزخ، نعمت های مادی نیست بلکه همان مواهب معنوی است.

رزق کریم

«فالذین ءامنوا و عملواالصالحات لهم مغفرة و رزق کریم»؛ (سوره حج/۵۰) آن ها که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، آمرزش و روزی پرارزشی برای آنهاست! در این آیه نعمت های بهشت، رزق کریم نامیده شده است.

طبرسی، فضل بن حسن مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو ۱۳۷۲ ش، ج ۷، ص ۱۴۳ که مومنان خداترس و دارای عمل صالح و مردان و زنان پاکدامن به عنوان پاداش الهی از آن بهره مند خواهند شد.

همچنین رزق کریم از آن مواهب الهی است که جهادگران و مهاجران و انصار به آن نوید داده شده اند.

«والذین ءامنوا و هاجروا و جاهدوا فی سبیل الله والذین ءاووا و نصروا أولئک هم المؤمنون حقا لهم مغفرة و رزق کریم»؛ (سوره انفال/۷۴) و آن ها که ایمان آوردند و هجرت نمودند و در راه خدا جهاد کردند و آن ها که پناه دادند و یاری نمودند، آنان مؤمنان حقیقی اند برای آنها، آمرزش (و رحمت خدا) و روزی شایسته ای است.



رزق معلوم

«إلا عبادالله المخلصین أولئک لهم رزق معلوم»؛ (سوره صافات/۴۰-۴۱) جز بندگان مخلص خدا (که از کیفر ها برکنارند)! برای آنان [بندگان مخلص]روزی معین و ویژه ای است.

رزق معلوم یعنی خداوند در بهشت برای بندگان مخلص خود، رزقی می دهد که غیر از رزق دیگر بهشتیان است و هیچ شباهتی بر رزق دیگران ندارد، اگرچه نام رزق ایشان و رزق دیگران یکی است به آن جهت که آنان جز به خدای تعالی به هیچ چیز دیگری وابستگی ندارند، نه به زینت زندگی دنیا و نه به نعمت های آخرت، چرا که در دل ایشان غیر از خدا چیز دیگری وجود ندارد.

رزق حسن

«والذین هاجروا فی سبیل الله ثم قتلوا أو ماتوا لیرزقنهم الله رزقا حسنا و إن الله لهو خیر الرازقین»؛ (سوره حج/۵۸) و کسانی که در راه خدا هجرت کردند، سپس کشته شدند یا به مرگ طبیعی از دنیا رفتند، خداوند به آن ها روزی نیکویی می دهد که او بهترین روزی دهندگان است!

در این آیه رزق حسن را پاداش همه مهاجران الهی قرار داده، خواه به مقام شهادت رسیده باشند خواه در این راه به مرگ طبیعی از دنیا رفته باشند.

رزق حسن اشاره به نعمت هایی است که وقتی چشم انسان به آن می افتد، چنان مجذوب می شود که نمی تواند دیده از آن برگیرد و به غیر آن نگاه کند و تنها خدا قدرت دارد که چنین روزی را به کسی دهد. همچنین در قرآن به مقام نبوت و به فایده های حلال درخت انگور رزق حسن اطلاق شده است.

تقوا عامل برخورداری از روزی بی حساب است، همان طور که خداوند در قرآن کریم تمامی موجودات خویش را به روزی بی حساب بشارت داده است و در سوره طلاق آیه ۲ و ۳ می فرماید: «.. و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لایحتسب …»؛ و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می کند و او را از جایی که گمان ندارد روزی می دهد.

درواقع مشیت الهی همان روزی بی حساب است، که خداوند بشارتش را به کسانی داده است که تقوا پیشه می کنند، البته که سفره نعمت و رحمت الهی همواره گسترده است و اگر ما از آن بهره نمی بریم، مبنی بر ناشکری بنده از معبود نمی شود.

«له مقالید السماوات والأرض یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر إنه بکل شی ء علیم»؛ (سوره شوری/۱۲) کلیدهای آسمان ها و زمین از آن اوست روزی را برای هر کس بخواهد گسترش می دهد یا محدود می سازد او به همه چیز داناست.

بر اساس بخش پایانی آیه «إنه بکل شی ء علیم «توسعه و تنگی روزی بندگان از روی حکمت و علم الهی است. البته اراده خدا در زمینه وسعت و تنگی روزی، مشروط به شرایطی است که بر زندگی انسان ها حکم فرماست و تلاش و کوشش و اخلاص و فداکاری و به عکس سستی و تنبلی و بخل و آلودگی نیت، نقش تعیین کننده ای در آن دارد. به همین دلیل قرآن مجید مکررا انسان را در گرو سعی و کوشش و تلاش و فعالیت خود شمرده و بهره او را از زندگی به میزان سعی و تلاشش می داند.

در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم: «لاتکسلوا فی طلب معایشکم فإن آباءنا کانوا یرکضون فی ها و یطلبونها»؛ در طلب روزی و نیازهای زندگی تنبلی نکنید چرا که پدران و نیاکان ما به دنبال آن می دویدند و آن را طلب می کردند.

در آیه دیگری حکمت روزی رسانی خود را چنین بیان می کند: «ولو بسط الله الرزق لعباده لبغوا فی الأرض ولکن ینزل بقدر ما یشاء إنه بعباده خبیر بصیر»؛ (سوره شوری/۲۷) هرگاه خداوند روزی را برای بندگانش وسعت بخشد، در زمین طغیان و ستم می کنند از این رو به مقداری که می خواهد (و مصلحت می داند) نازل می کند، که نسبت به بندگانش آگاه و بیناست!

انتهای پیام/