خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه_ رضا شاعری: از فتح خرمشهر در مرحله سوم با حاج قاسم آشنا شده بود. بعد از طی کردن سلسه مراتب نظامی و فرماندهی گردان در جنگ به عنوان جانشینی توپخانه و معاون تیپ در مبارزه با اشرار با حاج قاسم زیست کرد و در هوای رفیق تنفس کرده بود. گفتوگو را با دعای «اللهم اجعلنی من جندک فإن جندک هم الغالبون، واجعلنی من حزبک فإن حزبک هم المفلحون» خدایا مرا از سپاهیانت قرار ده، چراکه همانا فقط سپاه تو پیروز است و مرا از حزب خود قرار ده که تنها حزب تو رستگار است؛ آغاز می کند و ورق می زند برگی دیگر از تاریخ را …

در سن ۱۷ سالگی با حاج قاسم آشنا شد و تقریبا در بیست عملیات نظامی با او همراه بود. درباره حاج قاسم که می پرسم و نفسی از عمق جان می کشد تا در بیان خصلت ها رفیق کلامی را جا نگذارد. با سرعتی که واژه ها در بیانشان قاصراند از رفیق قدیمی می گوید: شهید سلیمانی در دانشگاه شهید باهنر شهر کرمان درس خواند و فارغ التحصیل دکترای نظامی بود. او مسئولین واحد و فرمانده گردان های خود را که در زمان جنگ تحصیل در دانشگاه را رها کرده بودند؛ ترغیب کرد تا در رشته مدیریت دولتی تحصیل کنند تا این بیست نفر آینده کاری بهتری داشته باشند.

حمید حسنی فارغ التحصیل و کارشناس ارشد نظامی است و از سال ۱۳۶۱ در فتح خرمشهر با شهید قاسم سلیمانی پیوند برادری بست. حسنی از منش و جوانمردی مردی می گوید که خصوصیت های نظامی و اخلاقیاش برای همه روشن است ولی به دلیل اینکه او مدت زیادی را با شهید گذرانده، بخشی از آن خصوصیات برایش پررنگ تر است. حسنی در توصیف سردار دل ها می گوید: شهید سلیمانی فردی باهوش و با ذکاوت، مدیر و مدبر و طراح جنگ های منظم و نامنظم بود. خاکی بودن، از مردم بودن و خوشقول بودن از ویژگی های بارزی بود که در رفتار حاج قاسم دیده می شد. با اینکه امنیت او از دغدغه همیشگی ما بود، همیشه به ما تذکر می داد و می گفت: من از مردم هستم و مرا از مردم جدا نکنید. باید در میان مردم باشم؛ چون تمام وجود من از مردم است.

اطاعت از ولایت رمز عاقبت بخیری

ولایتمداری و اطاعت محض از مقام عظمی ولایت و خود را سرباز ایشان دانستن و اطاعت از ایشان را رمز عاقبت بخیری می دانست. برای مثال همیشه به ما می گفت: هنگامی که می خواستند مدال ذوالفقار را به من بدهند به حضرت آقا (حفظهالله) گفتم، مدال برای من مهم نیست، مدال فتح را هم که قبلا به من اعطا کردید؛ نمی دانم کجاست، برای من رضایت و خوشنودی شما مهم است. برای ما کاملا مشخص بود که او در مقام ولایت ذوب شده و همیشه ما را هم به این امر نصیحت می کرد.

در ماه های اولی که او قرار بود از کرمان به سپاه قدس تهران منتقل شود حاج قاسم مدتی کمتر فعالیت داشت. شهید سلیمانی می گفت: «از دفتر حضرت آقا تماس گرفتند و او را به آنجا دعوت کردند. در این مدت در گفتوگو با ایشان، از من نسبت به رفتارم با خانواده سوال می کردند و می گفتند: «با خانوادهات چهطوری؟ با فرزندانت چگونه رفتار می کنی؟ آیا با آن ها غذا می خوری؟ آن ها را به گردش می بری؟» بعد از مدتی وقتی به خانه می آمد از دفتر دوباره زنگ می زدند و می گفتند حضرت آقا با شما کار دارند، هنگامی که به حضورشان می رسیدم دوباره همان سوال ها را می پرسیدند و من هم پاسخ می دادم که بله تمام کارها را انجام می دهم.» حاج قاسم می گفت در ابتدا فکر می کردم چون کارم کم شده حضرت آقا این سوال ها را از من می کنند، اما با گذشت چند مدت و انجام کارهای مهم و انجام مأموریت ها من تازه متوجه رفتار حضرت آقا شدم و فهمیدم ایشان قبل از این که کار مهمی را به شخصی بسپارد از خانواده که کوچک ترین جامعه است؛ شروع می کند. یعنی اگر من توانستم با خانوادهام رفتار خوب و اخلاق خوش داشته باشم وآن ها را برای جامعه آماده کنم، می توانم کارهای مهم تری را انجام دهم و این درس را هم به ما منتقل می کرد و می گفت اگر می خواهید در جامعه یک مدیر موفق باشید اول باید از خانواده شروع کنید.

شهدا آرزو می کنند که ای کاش زنده بودند

اطاعت محض او از حضرت آقا بود و با تمام وجود خود را صرف مقام عظمی ولایت می کرد. حاج قاسم از زمان جنگ فرماندهی ما بود و من و تعدادی دیگر از دوستان رفاقت دیرینهای را با او داشتیم. ما اصرار داشتیم که همراه حاج قاسم به سوریه برویم. با همه اصرارها او مخالفت می کرد و می گفت: «فعلا صبر کنید، من اگر نیازی را احساس کنم، پدرم را هم با خود می برم.» همیشه می گفت بگذارید یک نصیحت به شما داشته باشم و ادامه داد: «در آینده این انقلاب آن قدر بحران و سختی برایش پیش می آید و به شما نیاز خواهد داشت و شهدا آرزو می کنند که ای کاش ما دوباره زنده می شدیم و برای این انقلاب جانفشانی می کردیم.»

دخترک ناز می آورد

ساعت یک بامداد هواپیما به فرودگاه رسید. بعد از اینکه طبق معمول قرار بود به قناتملک برویم، صبح زینب خانم به پدر گفت که دستم شکسته است و آن را آتل بسته بود. حاجی دخترک را برای بررسی به بیمارستان باهنر برد. طبق معمول حاجی در مسیر و برخورد با مردم و پاسخ دادن به ابراز محبت ها پاسخ می داد. بعد از بررسی های پزشکی، دکتر ارتوپد گفت که دست دخترک مشکلی ندارد. زینب خانم برای پدر ناز آورد و حاجی با صبر و مهربانی زینب خانم را برای عکس برداری از دست به رادیولوژی برد. از فرط خستگی خاطرم هست در مسیر و در آسانسور بیمارستان حاجی به دیوار آسانسور تکیه داد، قسم خورد و گفت: «به والله جسمم طاقت روحم را ندارد.» با اینکه افرادی که در صف بودند با رضایت جای خود را به حاج قاسم بخشیدند، او قبول نکرد و در صف ایستاد تا در نوبت خود، امور پزشکی را انجام دهد. از قضا آنجا هم به این نتیجه رسیدند که دست دخترک آسیبی ندیده است. آقای دکتر هم تأیید کردند که مشکلی نیست. وقتی دخترک دید که همه متفقالقول از سلامتی او سخن می گویند، شروع به خندیدن کرد. آنجا فهمیدیم که دخترک برای اینکه مدتی پدر را ندیده بود؛ برای پدر ناز می آورد. (ناز می آورد در گویش کرمانی به معنی ناز کردن است.) اینگونه حاج قاسم حاضر بود تمام هوای نفس را برای رهبر و انقلاب، خانواده شهدا، امام و امت، مردم و مملکت، همسر و اهل خانه و فرزند زیر پا بگذارد.

فرمانده باید پیش تر و جلو لشکر باشد

یکی دیگر از خاطرات شهید مربوط به بیمارستان مشهد و مجروحیت او می شود. هنگامی که عدهای قصد ترور فرمانده تیپ ثارالله را داشتند که این ترور ناموفق ماند. او فرمانده ای بود که هیچ وقت نیروهایش را تنها به میدان نبرد نمی فرستاد. من به چشم خودم در عملیات کربلای یک و در ارتفاعات قلاویزان دیدم که او با موتور به قلب تانک ها حمله می کرد تا رزمندگان از فرمانده نیرو بگیرند و همیشه می گفت: فرمانده نباید فقط دستور حمله را صادر کند. فرمانده باید پیش تر و جلوی لشکر باشد. بی شک از عملیات فتح خرمشهر، بیت المقدس مرحله اول و سوم، فتح المبین، عملیات بستان پل سابله، والفجر یک و ارتفاعات العماره، والفجر سه و ارتفاعات قلاویزان، والفجرچهار، والفجر هشت اروندرود، عملیات شلمچه کربلای چهار امالرصاص، عملیات کربلای پنج شلمچه هیچ خطی نبوده که رزمندگان لشکر ثارالله به فرماندهی حاج قاسم سلیمانی آن را نشکسته باشند. حتی والفجر هشت، گردان ۴۱۵ کربلا که در خاطرات حاج قاسم هم آمده و باعث نجات نیروها و حاج قاسم در شلمچه شدند؛ اولین خطی که در کربلای پنج و کانال ماهی موفق شدند خط را بشکنند، خطی بود که به فرماندهی حاج قاسم بود.

دعای فرمانده

در عملیات کربلای چهار و امالرصاص تلفات زیادی داده بودیم. شجره و ستون گردان ما (۴۱۵) در کربلای چهار از هم پاشیده بود و به اصطلاح کمر گردان شکسته بود و هفتاد درصد گردان از بین رفته بود. با تدبیر حاج قاسم در عملیات کربلای پنج و کانال ماهی مقرر شد ما به مانند دیگر گردان ها مستقیما وارد عمل نشویم. با اینکه حاجی این انصاف را در حق ما داشتند که ما شب اول وارد عملیات نشویم؛ روز بعد احتیاج شد که ما وارد عملیات و کانال ماهی شویم و منطقه عملیات از زمانی که از قایق پیاده و وارد اسکله می شدیم در یک مسیر هشتصد تا نهصد متری در روی یک دژ بود. کل توپخانه عراق روی این مسیر آتش خمپاره و دوشکا می ریخت و ما زیر باران تیرها و در مسیر مستقیم گلوله های عراقی ها بودیم. ما مجبور بودیم برای رسیدن به کانال ماهی کل این مسیر را بدویم. فرمانده گردان شهید تاجیک بود و من جانشین او بودم. بعد از اینکه با مصائب و مشکلات به دژ رسیدیم، دیدم حاج قاسم به دژ تکیه داده و چیزی را زیر لب زمزمه می کند. من را کناری کشید و گفت: «من در تمام مسیری که قرار بود روی اسکله بدوید کنار دیوار دژ ایستاده بودم و برای سلامتی شما دعا می خواندم تا سالم به من برسید.» به نظرم فرمانده یعنی به مانند حاج قاسم هایی که در اوج عملیات و اوج درگیری ها مراقب و نگران تکتک نیروهایش باشند. سرکشی به تکتک نیروها و حضور در سنگر رزمندگان از دیگر کارهای متفاوت حاج قاسم به عنوان فرمانده بود و همیشه صبح بعد از عملیات و شکستن خط، در خط و کنار نیروهایش بود در صورتی که می توانست در سنگر بتونی بنشیند و با بیسیم هماهنگی ها را انجام دهد. یک دلیل حضورش در منطقه و بازدید از خط و نیروها و بررسی ادوات و مهمات و… بود. یعنی تا خودش با چشم نمی دید و مطمئن نمی شد، آرام نمی گرفت.

قول سدید

در مبارزه با اشرار هم باید گفت که حاج قاسم اینقدر منش اخلاقی داشت که اشرار به او جذب می شدند و مثلا اشراری بودند که کلی شرارت کرده بودند شرارت در منطقه دست به ترور و نا امنی زده بودند. چند بار هم این کار را کرده بودند. شهید سلیمانی برای آن ها پیام فرستاد و قرار ملاقات گذاشت. او به مکانی که ما در آنجا مانور داشتیم آمد. بعد از ده دقیقه گفتوگو او با حاج قاسم، کل نیروهایش اسلحه ها را تحویل دادند و تأمین گرفتند و مسئول تأمین آن منطقه شدند. به نظرم دلیل این اثرگذاری حرفی بود که از دل بر می آمد و بر دل می نشست. حاج قاسم با صداقت حرف می زد حرفی که از سر صدق باشد و به آن عمل کنیم بر دل خواهد نشست. البته باید بگویم که شهید سلیمانی در برخورد با افرادی که قصد ناامن کردن منطقه را داشتند هم از نیروی نظامی استفاده می کردند اما او اول نصیحت و گوشزد کردن را بر برخورد نظامی ترجیح می داد و تأمین امنیت امروز در جنوب شرق ایران به واسطهی هوش و خلاقیت حاج قاسم است و آثار فکر و خلاقیت او هنوز هم در این مناطق دیده می شود. وقتی مردم آن مناطق می دیدند که بعد از تأمین، حاج قاسم به قول های خود عمل می کند و پیگیر اشتغال به کار آن ها شده است و کارهای اقتصادی در آنجا شکل گرفته، اعتمادشان به او چند برابر می شد. آن ها پیگیری های حاج قاسم را می دیدند و حاج قاسم به دیدار آن ها می رفت و از نزدیک به مشکلات و درد و دل های آن ها گوش می کرد.

سال های برادری

سیو پنج سال پیش شهید پورجعفری به عنوان بسیجی وارد جبهه شد. این شهید در زمان جنگ کارهای دبیرخانه و اداری حاج قاسم را انجام می داد. او از همان زمان کنار حاج قاسم بود و در طی این سال ها به نوعی با حاجی بزرگ شده بود. از زمان جنگ تا زمانی که شهید پورجعفری درجه سرداریاش را گرفت؛ ذرهای اخلاقش فرق نکرد و من فکر می کنم چنین فردی با چنین خصوصیاتی باید به عنوان امین و مخزنالاسرار حاج قاسم باشد. شهید پورجعفری در همه حال کنار حاج قاسم بود، حتی یادم هست که هنگام وضوگرفتن هم کنار حاجی می ایستاد تا در همه حال در رکاب حاج قاسم باشد. شنیدم که حاج قاسم می گفت: «من او را به اندازه برادرم دوست دارم.»

هرچه داریم از خانواده شهدا و فرزندان شهدا است

سرکشی به خانواده شهدا و احترام به آن ها را بر خود واجب می دانست. هنگامی که از مأموریت می آمد، حتی زمان هایی که خیلی خسته بود ساعتی از وقت خود را برای دیدن خانواده شهدا و برطرف کردن مشکلات آن ها صرف می کرد و می گفت: کرامت و عزت و هر چه داریم از خانواده شهدا و فرزندان شهدا است. خاطرم هست که چند باری را هم غذا در منزل شهدا صرف کرد. صلهی رحم و دیدار با خانواده و سرکشی به اقوام برایش بسیار مهم بود. وقتی به روستای خود می رفت با اکثر خانواده ها و همسایه ها دیدار می کرد و همه را مورد لطف و احوال پرسی قرار می داد.

یکی دیگر از خصوصیات شهید قاسم سلیمانی با تمام مشغله کاری، به خاطر سپردن نام افراد بود و هیچ گاه نامی را فراموش نمی کرد همرزمان و دوستان و آشنایان دور و قدیمی را با نام صدا می زد و این برای ما بسیار تعجب آور بود و با هرکدام از اقوام حتی در کوتاه ترین زمان گفتوگو می کرد.

به سوی تو می آیم، ای مقصد درست

نیکی به پدر و مادر و پرسیدن احوال آن ها حتی زمانی که در مأموریت بود یکی دیگر از خصوصیات بارز حاج قاسم سلیمانی بود. زمانی که از مأموریت باز می گشت، با تمام خستگی و در اولین اقدام؛ از فرودگاه به روستای قنات ملک می رفت تا چهره پدر و مادر را زیارت کند اصلا برایش فرقی نمی کرد که چه زمانی از شبانه روز است و دیدن چهره پدر و مادر برایش در الویت بود. او برای پدر و مادرش فرزندی دلسوز بود و به دفعات شاهد این بودم که پدرشان را به حمام می بردند و با مهر و عطوفت با وی رفتار می کرد. حتی برایشان میوه پوست می گرفت و رضایت پدر و مادر برایش بسیار مهم بود و بعد از فوت مادر بزرگوارشان بیشتر به پدر سر می زد تا او احساس تنهایی نکند.

بعد از جنگ و اتفاق های کرمان و سیستان و بلوچستان، از زمانی که حاج قاسم به سپاه قدس کرمان می آمد، معمولا ما در قالب گروه سه یا چهار نفره حاج قاسم را همراهی می کردیم. حاجی همیشه به ما می گفت اگر می خواهید با هم و در کنار هم باشیم، نه به عنوان محافظ و نیروی امنیتی، بلکه به عنوان رفیق با من بیایید. همیشه رابطهای برادرانه داشت. یادم هست در یک شب زمستانی ساعت دو بامداد به روستای قناتملک رسیدیم. هوا بسیار سرد بود. حاج قاسم برای ما رختخواب و جای گرم فراهم کرد و خودش برای ما لحاف و اسباب خواب انداخت، حتی تا دم صبح بالای سر ما سرکشی می کرد که نکند ما سردمان باشد. شما کدام فرمانده را سراغ دارید که اینطور با نیروهای تحت امرش برخورد کند و در عین مهربانی و قلبی رئوف جذبهی مثال زدنی داشته باشد. در واقع حاج قاسم نه تنها در فرماندهی نظامی، بلکه در خصوصیات اخلاقی و عرفانی منحصر به فرد بود. همچنین در جذب جوانان و تشویق به دین و اسلام و عدم برخورد و قضاوت از دیگر خصوصیات حاج قاسم بود. او در سال دوبار در کرمان سخنرانی داشت و با همه صحبت می کرد و همه را از هر طیفی به خود جذب می کرد و با کلام و رفتارش همه را مجذوب خود و مکتبش می کرد.

لحظه ی خداحافظی

می دانم که رفیق های حاج قاسم بیشک در محضر استادی درس اخلاص و عمل را آموختهاند که خود آموزگاری در مکتب ولایت و شهادت مشق کرده است. از حسنی پنجاهوهفت ساله که از سال ۱۳۶۷ برای تأمین امنیت جنوب شرق و خاصه استان کرمان در مبارزه با اشرار در تیپ امام رضا (ع) جانشین تیپ بود برای آخرین سوال از لحظه شنیدن خبر شهادت حاج قاسم پرسیدم. آهی سر تا سر و تأسف می کشد و سخنش را اینطور به پایان می رساند ساعت پنج صبح از زیرنویس تلویزیون خبر شهادت را شنیدم احساس کردم یتیم شدم. احساس کردم یک پدر، دوست، برادر را از دست دادم. آرزو کردم خواب شهید سلیمانی را ببینم. گاهی در خواب رفیقم را می بینم. شبی در خواب دیدم با لباس نظامی در ارتفاعی مشغول قدم زدن بود. به من گفت حمید، این آقا که لباس نظامی بر تن داشت را می شناسی؟ گفتم نه حاجی، نمی شناسم. گفت نگاه کن من با شهید باکری کنار هم هستیم. همیشه صبح های جمعه به مزار می رفتیم. خودش قبل از شهادت گفته بود که کنار شهید حسین یوسف الهی به خاک سپرده شوند. همه می دانند شهید سلیمانی ارادت ویژه ای از زمان جنگ به این شهید داشتد. من هم برای اینکه از این قافله عقب نمانم و بعد از اینکه حاج قاسم به مقام شهادت رسید و در روز خاکسپاری برای اینکه ادامه حیاتم معنویام را کنار رفیق باشم، در منزل جدید (آرامگاه) حاجی خوابیدم و دعا کردم من هم به رفقای شهیدم ملحق شوم. انشاءالله.