چهل حدیث گهربار از حضرت زین العابدین(ع)

حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان ، علی بن حسین بن علی بن ابیطالب (ع) ملقب به سجاد و زین العابدین در سال ۳۸ هجری در مدینه ولادت یافت.به مناسبت ولادت حضرت چهل حدیث گهربار از حضرت امام زین العابدین (ع) را اینجا بخوانید. به گزارش خبرنگارعلی بن حسین بن علی بن ابیطالب (ع) ملقب به سجاد و زین العابدین در سال ۳۸ هجری در مدینه ولادت یافت.به مناسبت ولادت حضرت چهل حدیث گهربار از حضرت امام زین العابدین (ع) را اینجا بخوانید.
۱ - قال الا مام علی بن الحسین، زین العابدین علیه السلام: ثلاث من کن فیه من المۆمنین کان فی کنف الله، و أظله الله یوم القیامة فی ظل عرشه، و آمنه من فزع الیوم الاکبر: من أعطی الناس من نفسه ما هو سائلهم لنفسه، و رجل لم یقدم یدا و رجلا حتی یعلم أنه فی طاعة الله قدمها أو فی معصیته، و رجل لم یعب أخاه بعیب حتی یترک ذلک العیب من نفسه. (۱)
سه حالت و خصلت در هر یک از مۆمنین باشد در پناه خداوند خواهد بود و روز قیامت در سایه رحمت عرش الهی می باشد و از سختی ها و شداید محشر در امان است.
اول آن که به مردم چیزی را دهد که از آنان برای خویش می خواهد (آنچه برای خود می پسندد را به آنان عطا کند).
دوم آن قدم از قدم برندارد تا آنکه بداند آن حرکتش در راه اطاعت خداست یا معصیت و نافرمانی او
سوم از برادر مومن خود (به عیبی که در خود نیز دارد) عیب جویی نکند تا آنکه آن عیب را از خودش دور سارد
۲ - قال علیه السلام: ثلاث منجیات للمۆمن: کف لسانه عن الناس واغتیابهم، وإ شغاله نفسه بما ینفعه لاخرته ودنیاه، وطول البکأ علی خطیئته. (۲)
سه چیز موجب نجات انسان مومن خواهد بود:
نگهداری زبانش از حرف زدن درباره مردم غیبت آنان.
مشغول شدنش به خویشتن با کار هایی که برای آخرت و دنیایش مفید باشد؛ و بسیار گریستن بر اشتباهاتش.
۳ - قال علیه السلام: أربع من کن فیه کمل إسلامه و محصت ذنوبه و لقی ربه و هو عنه راض وفاء لله بما یجعل علی نفسه للناس و صدق لسانه مع الناس و الاستحیاء من کل قبیح عند الله و عند الناس و حسن خلقه. (۳)
چهار خصلت است که در هرکس باشد، ایمانش کامل، گناهانش بخشوده خواهد بود، و در حالتی خداوند را ملاقات می کند که از او راضی و خوشنود است:
۱ - تقوای الهی با کار هایی که برای مردم به به دوش می کشد.
۲ - راست گوئی و صداقت با مردم.
۳ - حیا و پاکدامنی نسبت به تمام زشتی های در پیشگاه خدا و مردم.
۴ - خوش اخلاقی و خوش برخوردی با خانواده ی خود.
۴ - قال علیه السلام: یا ابن آدم، إ. نک لا تزال بخیر ما دام لک واعظ من نفسک، و ما کانت المحاسبة من همک، و ما کان الخوف لک شعارا. (۴) ای فرزند آدم، همیشه در عافیت و خیر خواهی بود مادامی که از درون خود پند دهنده ای داشته باشی و محاسبه (نفس) از کار های مهمت باشد و ترس از (عاقبت امور) سرلوحه ات گردد.
۵ - قال علیه السلام: و أما حق بطنک فأن لا تجعله وعأ لقلیل من الحرام ولا لکثیر، و أن تقتصد له فی الحلال. (۵)
حقی که شکم بر تو دارد این است که آن را ظرف چیز های حرام - چه کم و چه زیاد - قرار ندهی و (نیز) در چیز های حلال میانه روی کنی.
۶ - قال علیه السلام: من اشتاق إلی الجنة سارع إلی الحسنات و سلا عن الشهوات، و من أشفق من النار بادر بالتوبة إلی الله من ذنوبه و راجع عن المحارم. (۶)
کسی که مشتاق بهشت باشد در انجام کار های نیک، سرعت می نماید و شهوات را زیر پا می گذارد و هرکس از آتش جهنم هراسناک باشد به درگاه خداوند از گناهانش توبه می کند و از گناهان و چیز های حرام روی برمی گرداند.
۷ - قال علیه السلام: طلب الحوائج إلی الناس مذلة للحیاة و مذهبة للحیاء، و استخفاف بالوقار و هو الفقر الحاضر، و قلة طلب الحوائج من الناس هو الغنی الحاضر. (۷)
دست نیاز به سوی مردم دراز کردن، سبب ذلت و خواری در زندگی و در معاشرت خواهد بود؛ و نیز موجب از بین رفتن حیا و کاهش وقار خواهد گشت؛ و همین خود فقر بالفعل است (که گریبانگیر شخص شده) و (اما) کم بودن نیازمندی ها از مردم خود غنا و توانمندی بالفعل است (که شخص به آن آراسته است).
۸ - قال علیه السلام:الخیر کله صیانة الانسان نفسه. (۸)
تمام سعادت و خوشبختی، حفظ (و کنترل اعضا و جوارح خود از هرگونه بدی) از سوی خویش است.
۹ - قال علیه السلام: سادة الناس فی الدنیا الاسخیاء، و سادة الناس فی الاخرة الاتقیاء. (۹)
در این دنیا سرور مردم، سخاوتمندان هستند؛ و در قیامت سید و سرور مردم، پرهیزکاران خواهند بود.
۱۰ - قال علیه السلام: من زوج لله، و وصل الرحم توجه الله بتاج الملک یوم القیامة. (۱۰)
هرکس برای (رضا و خوشنودی) خداوند ازدواج نماید و با خویشان خود صله رحم نماید، خداوند او را در قیامت مفتخر و سربلند می گرداند.
حضرت سجاد
۱۱ - قال علیه السلام: إن أفضل الجهاد عفة البطن و الفرج. (۱۱)
با فضیلت ترین و مهمترین مجاهدتها، عفت شکم و عورت است (از چیز های حرام و شبهه ناک).
۱۲ - قال علیه السلام: من زار أخاه فی الله طلبا لانجاز موعود الله، شیعه سبعون ألف ملک، و هتف به هاتف من خلف ألا طبت و طابت لک الجنة، فإذا صافحه غمرته الرحمة. (۱۲)
هرکس به دیدار دوست و برادر خود برود و برای رضای خداوند او را زیارت نماید به امید آن که به وعده های الهی برسد، هفتاد هزار فرشته او را همراه و مشایعت خواهند کرد، و نیز هاتفی از پشت سر ندایش در دهد که بهشت گوارایت باد که از آلودگی ها پاک شدی. پس، چون با دوست و برادر خود دست دهد و مصافحه کند رحمت فرایش خواهد گرفت.
۱۳ - قال علیه السلام:إ ن شتمک رجل عن یمینک، ثم تحول إلی یسارک فاعتذر إلیک فاقبل منه. (۱۳)
چنانچه شخصی از سویی تو را بدگویی کند، و سپس برگردد و از سوی دیگر پوزش طلبد، عذرخواهی و پوزش او را پذیرا باش.
۱۴ - قال علیه السلام: عجبت لمن یحتمی من الطعام لمضرته، کیف لایحتمی من الذنب لمعرته. (۱۴)
تعجب دارم از کسی که به خاطر ضرر های غذا نسبت به (تشخیص خوب و بد) خوراکش اهتمام می ورزد، چگونه نسبت به گناهان به خاطر زشتی و زیانش اهمیت نمی دهد.
۱۵ - قال علیه السلام: من أطعم مۆمنا من جوع أطعمه الله من ثمار الجنة، و من سقی مۆمنا من ظمأ سقاه الله من الرحیق المختوم، و من کسا مۆمنا کساه الله من الثیاب الخضر. (۱۵)
هرکس مۆمن گرسنه ای را طعام دهد خداوند او را از میوه های بهشت اطعام می نماید، و هر که تشنه ای را آب دهد خداوند از چشمه گوارای بهشتی سیرابش می گرداند، و هرکس مومن برهنه ای را لباس بپوشاند خداوند او را از لباس سبز بهشتی خواهد پوشاند.
۱۶ - قال علیه السلام: إن دین الله لایصاب بالعقول الناقصة، و الارأ الباطلة، و المقاییس الفاسدة، و لایصاب إلا بالتسلیم، فمن سلم لنا سلم، و من اهتدی بنا هدی، و من دان بالقیاس و الرأی هلک. (۱۶)
به وسیله عقل ناقص و نظریه های باطل، و قیاس های فاسد و بی اساس نمی توان به دین خدا دست یافت؛ تنها وسیله رسیدن به دین واقعی، تسلیم محض می باشد؛ پس هرکس تسلیم ما اهل بیت باشد (از هر انحرافی) در امان است و هر که به وسیله ما هدایت یابد خوشبخت خواهد بود؛ و شخصی که با قیاس و نظریات شخصی خود بخواهد دین را دریابد، هلاک می گردد.
۱۷ - قال علیه السلام: الدنیا سنة، و الاخرة یقظة، و نحن بینهما أضغاث احلام. (۱۷)
دنیا همچون نیمه خواب (چرت) است و آخرت بیداری می باشد و ما در این میان این دو در خواب پریشانیم.
۱۸ - قال علیه السلام: من سعادة المرء أن یکون متجره فی بلاده، و یکون خلطاۆه صالحین، و تکون له أولاد یستعین بهم (۱۸)
از سعادت مرد آن است که در شهر خود کسب و تجارت نماید و معاشرینش افرادی صالح و نیکوکار باشند، و نیز دارای فرزندانی باشد که با آنان یاری گردد و کمک حال او باشند.
۱۹ - قال علیه السلام: آیات القرآن خزائن العلم، کلما فتحت خزانة، فینبغی لک أن تنظر ما فیها. (۱۹)
آیه های قرآن، هر کدام آن، خزینه علوم (خداوند) است، هر گاه خزینه ای باز می شود شایسته است که خوب در آن بنگری.
۲۰ - قال علیه السلام: من ختم القرآن بمکة لم یمت حتی یری رسول الله صلی الله علیه و آله، و یری منزله فی الجنة (۲۰)
هر که قرآن را در مکه مکرمه ختم کند نمی میرد مگر آن که حضرت رسول الله و نیز جایگاه خود را در بهشت رۆیت می نماید.
۲۱ - قال علیه السلام: یا معشر من لم یحج استبشروا بالحاج إذا قدموا فصافحوهم و عظموهم، فإن ذلک یجب علیکم تشارکوهم فی الاجر. (۲۱)
شماهائی که به مکه نرفته اید و در مراسم حج شرکت نکرده اید، بشارت باد شما ها را به آن حاجیانی که بر می گردند، با آن ها - دیدار و - مصافحه کنید تا در پاداش و ثواب حج آن ها شریک باشید.
۲۲ - قال علیه السلام: الرضا بمکروه القضا، من أعلی درجات الیقین. (۲۲)
راضی بودن به سخت ترین مقدرات الهی از عالی ترین مراتب ایمان و یقین خواهد بود.
۲۳ - قال علیه السلام: ما من جرعة أحب إلی الله من جرعتین: جرعة غیظ ردها مۆمن بحلم، أو جرعة مصیبة ردها مۆمن بصبر. (۲۳)
نزد خداوند متعال حالتی محبوب تر از یکی از این دو حالت نیست:
حالت غضب و غیظی که مۆمن با بردباری و حلم از آن بگذرد و دیگری حالت بلا و مصیبتی که مۆمن آن را با شکیبائی و صبر بگذراند.
۲۴ - قال علیه السلام: من رمی الناس بما فیهم رموه بما لیس فیه. (۲۴)
هرکس مردم را عیب جوئی کند و عیوب آنان را بازگو نماید و سرزنش کند، دیگران او را متهم به آنچه در او نیست می کنند.
۲۵ - قال علیه السلام: مجالسة الصالحین داعیة إلی الصلاح، و أدب العلمأ زیادة فی العقل. (۲۵)
هم نشینی با صالحان انسان را به سوی صلاح و خیر می کشاند، و معاشرت و هم صحبت شدن با علما، سبب افزایش عقل است.
۲۶ - قال علیه السلام: إن الله یحب کل قلب حزین، و یحب کل عبدشکور. (۲۶)
همانا خداوند دوست دارد هر قلب حزین و غمگینی را (که در فکر نجات و سعادت خود باشد) و هر بنده شکرگزاری را دوست دارد.
حضرت سجاد
۲۷ - قال علیه السلام:إن لسان ابن آدم یشرف علی جمیع جوارحه کل صباح فیقول: کیف أصبحتم؟
فیقولون: بخیر إن ترکتنا، إ. نما نثاب و نعاقب بک. (۲۷)
زبان آدمی بر تمام اعضا و جوارحش تسلط دارد هر روز صبحگاهان زبان انسان بر آن ها می گوید: چگونه شب را به روز رساندید؟
جواب دهند: اگر تو ما را رها کنی خوب و آسوده هستیم، چون که ما به وسیله تو مورد ثواب و عقاب قرار می گیریم.
۲۸ - قال علیه السلام: ما تعب أولیاء الله فی الدنیا للدنیا، بل تعبوا فی الدنیا للاخرة. (۲۸)
دوستان و اولیاء خدا در فعالیت های دنیوی خود را برای دنیا به زحمت نمی اندازند و خود را خسته نمی کنند بلکه برای آخرت زحمت می کشند.
۲۹ - قال علیه السلام: لو یعلم الناس ما فی طلب العلم لطلبوه و لو بسفک المهج و خوض اللجج. (۲۹)
چنانچه مردم منافع و فضایل تحصیل علوم را می دانستند هر آینه آن را تحصیل می کردند گرچه با ریخته شدن خون ها و یا فرو رفتن زیر آب ها در گرداب های خطرناک باشد.
۳۰ - قال علیه السلام: لو اجتمع أهل السماء و الا رض أن یصفوا الله بعظمته لم یقدروا. (۳۰)
چنانچه تمامی اهل آسمان و زمین گرد هم آیند و بخواهند خداوند متعال را در جهت عظمت و جلال توصیف و تعریف کنند، قادر نخواهند بود.
۳۱ - قال علیه السلام: ما من شییء أحب إلی الله بعد معرفته من عفة بطن و فرج، و ما شییء أحب إلی الله من أن یسأل. (۳۱)
بعد از معرفت به خداوند چیزی محبوب تر از عفت شکم و عورت نیست، و نیز محبوبترین کار ها نزد خداوند درخواست نیازمندی ها به درگاهش می باشد.
۳۲ - قال علیه السلام: یابن آدم إ. نک میت و مبعوث و موقوف بین یدی الله عز و جل مسۆول، فأعد له جوابا. (۳۲) ای فرزند آدم (ای انسان، تو) خواهی مرد و سپس محشور می شوی و در پیشگاه خداوند جهت سوال و جواب احضار خواهی شد، پس جوابی (قانع کننده و صحیح در مقابل سۆالها) برایش مهیا و آماده کن.
۳۳ - قال علیه السلام: نظر المۆمن فی وجه أخیه المۆمن للمودة و المحبة له عبادة. (۳۳)
نظر کردن مۆمن به صورت برادر مۆمنش از روی علاقه و محبت عبادت است.
۳۴ - قال علیه السلام: إیاک و مصاحبة الفاسق، فإنه بائعک بأکلة أو أقل من ذلک و إ. یاک و مصاحبة القاطع لرحمه فإنی وجدته ملعونا فی کتاب الله. (۳۴)
بر حذر باش از دوستی و همراهی با فاسق، چون که او به یک لقمه نان و چه بسا کمتر از آن هم، تو را می فروشد؛ و مواظب باش از دوستی و صحبت کردن با کسی که قاطع رحم (کسی که ارتباط خویشاوندی را بریده) می باشد، چون که او را در کتاب خدا ملعون یافتم.
۳۵ - قال علیه السلام: أشد ساعات ابن آدم ثلاث ساعات: الساعة التی یعاین فی ها ملک الموت، و الساعة التی یقوم فی ها من قبره، و الساعة التی یقف فی ها بین یدی الله تبارک و تعالی، فإما الجنة و إما إلی النار. (۳۵)
مشکل ترین و سخت ترین لحظات و ساعات دوران ها برای انسان، سه مرحله است:
۱ - آن موقعی که عزرائیل بر بالین انسان وارد می شود و می خواهد جان او را برگیرد.
۲ - آن هنگامی که از درون قبر زنده می شود و در صحرای محشر به پامی خیزد.
۳ - آن زمانی که در پیشگاه خداوند متعال - جهت حساب و کتاب و بررسی اعمال - قرار می گیرد و نمی داند راهی
بهشت و نعمت های جاوید می شود و یا راهی دوزخ و عذاب دردناک خواهد شد.
۳۶ - قال علیه السلام:إ ذا قام قائمنا أذهب الله عزوجل عن شیعتنا العاهة، و جعل قلوبهم کزبر الحدید، و جعل قوة الرجل منهم قوة أربعین رجلا. (۳۶)
هنگامی که قائم ما (حضرت حجت، روحی له الفدأ و عج) قیام و خروج نماید خداوند بلا و آفت را از شیعیان و پیروان ما بر می دارد ودل های ایشان را همانند قطعه آهن محکم می نماید، و نیرو و قوت هر یک از ایشان به مقدار نیروی چهل نفر دیگران خواهد شد.
۳۷ - قال علیه السلام: عجبا کل العجب لمن عمل لدار الفناء و ترک دارالبقاء. (۳۷)
بسیار عجیب است از کسانی که برای این دنیای زودگذر و فانی کار می کنند و خون دل می خورند، ولی آخرت را که باقی و ابدی است رها و فراموش کرده اند.
۳۸ - قال علیه السلام: رأیت الخیر کله قد اجتمع فی قطع الطمع عما فی أیدی الناس. (۳۸)
تمام خیرات و خوبی های دنیا و آخرت را در چشم پوشی و قطع طمع از زندگی و اموال دیگران می بینم (یعنی قناعت داشتن).
۳۹ - قال علیه السلام: من لم یکن عقله أکمل ما فیه، کان هلاکه من أیسر ما فیه. (۳۹)
کسی که بینش و عقلش کاملترین چیزش نباشد هلاکتش آسانترین چیزش است.
۴۰ - قال علیه السلام:إن المعرفة، و کمال دین المسلم ترکه الکلام فیما لایغنیه، و قلة ریائه، و حلمه، و صبره، و حسن خلقه. (۴۰)
همانا معرفت و کمال دین مسلمان در گرو رها کردن سخنان و حرف هایی است که به حالش سودی ندارد.
همچنین از ریاء و خودنمایی دوری جستن و در برابر مشکلات زندگی بردبار و شکیبا بودن و نیز دارای اخلاق پسندیده و نیک سیرت بودن است.
۱- تحف العقول: ص. ۲۰۴، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۴۱، ح. ۳.
۲- تحف العقول: ص. ۲۰۴، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۴۰، ح. ۳.
۳- مشکاة الا نوار: ص. ۱۷۲، بحارالا نوار: ج. ۶۶، ص. ۳۸۵، ح. ۴۸.
۴- مشکاة الا نوار: ص. ۲۴۶، بحارالا نوار: ج. ۶۷، ص. ۶۴، ح. ۵.
۵- تحف العقول: ص. ۱۸۶، بحارالا نوار: ج. ۷۱، ص. ۱۲، ح. ۲.
۶- تحف العقول: ص. ۲۰۳، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۳۹، ح. ۳.
۷- تحف العقول: ص. ۲۱۰، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۳۶، ح. ۳.
۸- تحف العقول: ص. ۲۰۱، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۳۶، ح. ۳.
۹- مشکاة الا نوار: ص. ۲۳۲، س. ۲۰، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۵۰، ح. ۷۷.
۱۰- مشکاة الا نوار: ص. ۱۶۶، س. ۳.
۱۱- مشکاة الا نوار: ص. ۱۵۷، س. ۲۰.
۱۲- مشکاة الا نوار: ص. ۲۰۷، س. ۱۸.
۱۳- مشکاة الا نوار: ص. ۲۲۹، س. ۱۰، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۱۴۱، ح. ۳.
۱۴- أعیان الشیعة: ج. ۱، ص. ۶۴۵، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۱۵۸، ح. ۱۹.
۱۵- مستدرک الوسائل: ج. ۷، ص. ۲۵۲، ح. ۸.
۱۶- مستدرک الوسائل: ج. ۱۷، ص. ۲۶۲، ح. ۲۵.
۱۷- تنبیه الخواطر، معروف به مجموعة ورام: ص. ۳۴۳، س. ۲۰.
۱۸- وسائل الشیعة: ج. ۱۷، ص. ۶۴۷، ح. ۱، ومشکاة الا نوار: ص. ۲۶۲.
۱۹- مستدرک الوسائل: ج. ۴، ص. ۲۳۸، ح. ۳.
۲۰- من لا یحضره الفقیه: ج. ۲، ص. ۱۴۶، ح. ۹۵.
۲۱- همان مدرک: ج. ۲، ص. ۱۴۷، ح. ۹۷.
۲۲- مستدرک الوسائل: ج. ۲، ص. ۴۱۳، ح. ۱۶.
۲۳- مستدرک الوسائل: ج. ۲، ص. ۴۲۴، ح. ۲۱.
۲۴- بحار الا نوار: ج. ۷۵، ص. ۲۶۱، ح. ۶۴.
۲۵- بحارالا نوار: ج. ۱، ص. ۱۴۱، ضمن ح. ۳۰، و ج. ۷۵، ص. ۳۰۴.
۲۶- کافی: ج. ۲، ص. ۹۹، بحارالا نوار: ج. ۷۱، ص. ۳۸، ح. ۲۵.
۲۷- اصول کافی: ج. ۲، ص. ۱۱۵، وسائل الشیعة: ج. ۱۲، ص. ۱۸۹، ح. ۱.
۲۸- بحارالا نوار: ج. ۷۳، ص. ۹۲، ضمن ح. ۶۹.
۲۹- اصول کافی: ج. ۱، ص. ۳۵، بحارالا نوار: ج. ۱، ص. ۱۸۵، ح. ۱۰۹.
۳۰- اصول کافی: ج. ۱، ص. ۱۰۲، ح. ۴.
۳۱- تحف العقول: ص. ۲۰۴، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۴۱، ح. ۳.
۳۲- تحف العقول: ص. ۲۰۲، بحارالا نوار: ج. ۷۰، ص. ۶۴، ح. ۵.
۳۳- تحف العقول: ص. ۲۰۴، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۱۴۰، ح. ۳.
۳۴- تحف العقول: ص. ۲۰۲، بحارالا نوار: ج. ۷۴، ص. ۱۹۶، ح. ۲۶.
۳۵- بحار الا نوار: ج. ۶، ص. ۱۵۹، ح. ۱۹، به نقل از خصال شیخ صدوق.
۳۶- خصال: ج. ۲، ص. ۵۴۲، بحارالا نوار: ج. ۵۲، ص. ۳۱۶، ح. ۱۲.
۳۷- بحارالا نوار: ج. ۷۳، ص. ۱۲۷، ح. ۱۲۸.
۳۸- اصول کافی: ج. ۲، ص. ۳۲۰، بحارالا نوار: ج. ۷۳، ص. ۱۷۱، ح. ۱۰.
۳۹- بحارالا نوار: ج. ۱، ص. ۹۴، ح. ۲۶، به نقل از تفسیر امام حسن عسکری علیه السلام.
۴۰- تحف العقول: ص. ۲۰۲، بحارالا نوار: ج. ۲، ص. ۱۲۹، ح. ۱۱.
انتهای پیام/
۱ - قال الا مام علی بن الحسین، زین العابدین علیه السلام: ثلاث من کن فیه من المۆمنین کان فی کنف الله، و أظله الله یوم القیامة فی ظل عرشه، و آمنه من فزع الیوم الاکبر: من أعطی الناس من نفسه ما هو سائلهم لنفسه، و رجل لم یقدم یدا و رجلا حتی یعلم أنه فی طاعة الله قدمها أو فی معصیته، و رجل لم یعب أخاه بعیب حتی یترک ذلک العیب من نفسه. (۱)
سه حالت و خصلت در هر یک از مۆمنین باشد در پناه خداوند خواهد بود و روز قیامت در سایه رحمت عرش الهی می باشد و از سختی ها و شداید محشر در امان است.
اول آن که به مردم چیزی را دهد که از آنان برای خویش می خواهد (آنچه برای خود می پسندد را به آنان عطا کند).
دوم آن قدم از قدم برندارد تا آنکه بداند آن حرکتش در راه اطاعت خداست یا معصیت و نافرمانی او
سوم از برادر مومن خود (به عیبی که در خود نیز دارد) عیب جویی نکند تا آنکه آن عیب را از خودش دور سارد
۲ - قال علیه السلام: ثلاث منجیات للمۆمن: کف لسانه عن الناس واغتیابهم، وإ شغاله نفسه بما ینفعه لاخرته ودنیاه، وطول البکأ علی خطیئته. (۲)
سه چیز موجب نجات انسان مومن خواهد بود:
نگهداری زبانش از حرف زدن درباره مردم غیبت آنان.
مشغول شدنش به خویشتن با کار هایی که برای آخرت و دنیایش مفید باشد؛ و بسیار گریستن بر اشتباهاتش.
۳ - قال علیه السلام: أربع من کن فیه کمل إسلامه و محصت ذنوبه و لقی ربه و هو عنه راض وفاء لله بما یجعل علی نفسه للناس و صدق لسانه مع الناس و الاستحیاء من کل قبیح عند الله و عند الناس و حسن خلقه. (۳)
چهار خصلت است که در هرکس باشد، ایمانش کامل، گناهانش بخشوده خواهد بود، و در حالتی خداوند را ملاقات می کند که از او راضی و خوشنود است:
۱ - تقوای الهی با کار هایی که برای مردم به به دوش می کشد.
۲ - راست گوئی و صداقت با مردم.
۳ - حیا و پاکدامنی نسبت به تمام زشتی های در پیشگاه خدا و مردم.
۴ - خوش اخلاقی و خوش برخوردی با خانواده ی خود.
۴ - قال علیه السلام: یا ابن آدم، إ. نک لا تزال بخیر ما دام لک واعظ من نفسک، و ما کانت المحاسبة من همک، و ما کان الخوف لک شعارا. (۴) ای فرزند آدم، همیشه در عافیت و خیر خواهی بود مادامی که از درون خود پند دهنده ای داشته باشی و محاسبه (نفس) از کار های مهمت باشد و ترس از (عاقبت امور) سرلوحه ات گردد.
۵ - قال علیه السلام: و أما حق بطنک فأن لا تجعله وعأ لقلیل من الحرام ولا لکثیر، و أن تقتصد له فی الحلال. (۵)
حقی که شکم بر تو دارد این است که آن را ظرف چیز های حرام - چه کم و چه زیاد - قرار ندهی و (نیز) در چیز های حلال میانه روی کنی.
۶ - قال علیه السلام: من اشتاق إلی الجنة سارع إلی الحسنات و سلا عن الشهوات، و من أشفق من النار بادر بالتوبة إلی الله من ذنوبه و راجع عن المحارم. (۶)
کسی که مشتاق بهشت باشد در انجام کار های نیک، سرعت می نماید و شهوات را زیر پا می گذارد و هرکس از آتش جهنم هراسناک باشد به درگاه خداوند از گناهانش توبه می کند و از گناهان و چیز های حرام روی برمی گرداند.
۷ - قال علیه السلام: طلب الحوائج إلی الناس مذلة للحیاة و مذهبة للحیاء، و استخفاف بالوقار و هو الفقر الحاضر، و قلة طلب الحوائج من الناس هو الغنی الحاضر. (۷)
دست نیاز به سوی مردم دراز کردن، سبب ذلت و خواری در زندگی و در معاشرت خواهد بود؛ و نیز موجب از بین رفتن حیا و کاهش وقار خواهد گشت؛ و همین خود فقر بالفعل است (که گریبانگیر شخص شده) و (اما) کم بودن نیازمندی ها از مردم خود غنا و توانمندی بالفعل است (که شخص به آن آراسته است).
۸ - قال علیه السلام:الخیر کله صیانة الانسان نفسه. (۸)
تمام سعادت و خوشبختی، حفظ (و کنترل اعضا و جوارح خود از هرگونه بدی) از سوی خویش است.
۹ - قال علیه السلام: سادة الناس فی الدنیا الاسخیاء، و سادة الناس فی الاخرة الاتقیاء. (۹)
در این دنیا سرور مردم، سخاوتمندان هستند؛ و در قیامت سید و سرور مردم، پرهیزکاران خواهند بود.
۱۰ - قال علیه السلام: من زوج لله، و وصل الرحم توجه الله بتاج الملک یوم القیامة. (۱۰)
هرکس برای (رضا و خوشنودی) خداوند ازدواج نماید و با خویشان خود صله رحم نماید، خداوند او را در قیامت مفتخر و سربلند می گرداند.
حضرت سجاد
۱۱ - قال علیه السلام: إن أفضل الجهاد عفة البطن و الفرج. (۱۱)
با فضیلت ترین و مهمترین مجاهدتها، عفت شکم و عورت است (از چیز های حرام و شبهه ناک).
۱۲ - قال علیه السلام: من زار أخاه فی الله طلبا لانجاز موعود الله، شیعه سبعون ألف ملک، و هتف به هاتف من خلف ألا طبت و طابت لک الجنة، فإذا صافحه غمرته الرحمة. (۱۲)
هرکس به دیدار دوست و برادر خود برود و برای رضای خداوند او را زیارت نماید به امید آن که به وعده های الهی برسد، هفتاد هزار فرشته او را همراه و مشایعت خواهند کرد، و نیز هاتفی از پشت سر ندایش در دهد که بهشت گوارایت باد که از آلودگی ها پاک شدی. پس، چون با دوست و برادر خود دست دهد و مصافحه کند رحمت فرایش خواهد گرفت.
۱۳ - قال علیه السلام:إ ن شتمک رجل عن یمینک، ثم تحول إلی یسارک فاعتذر إلیک فاقبل منه. (۱۳)
چنانچه شخصی از سویی تو را بدگویی کند، و سپس برگردد و از سوی دیگر پوزش طلبد، عذرخواهی و پوزش او را پذیرا باش.
۱۴ - قال علیه السلام: عجبت لمن یحتمی من الطعام لمضرته، کیف لایحتمی من الذنب لمعرته. (۱۴)
تعجب دارم از کسی که به خاطر ضرر های غذا نسبت به (تشخیص خوب و بد) خوراکش اهتمام می ورزد، چگونه نسبت به گناهان به خاطر زشتی و زیانش اهمیت نمی دهد.
۱۵ - قال علیه السلام: من أطعم مۆمنا من جوع أطعمه الله من ثمار الجنة، و من سقی مۆمنا من ظمأ سقاه الله من الرحیق المختوم، و من کسا مۆمنا کساه الله من الثیاب الخضر. (۱۵)
هرکس مۆمن گرسنه ای را طعام دهد خداوند او را از میوه های بهشت اطعام می نماید، و هر که تشنه ای را آب دهد خداوند از چشمه گوارای بهشتی سیرابش می گرداند، و هرکس مومن برهنه ای را لباس بپوشاند خداوند او را از لباس سبز بهشتی خواهد پوشاند.
۱۶ - قال علیه السلام: إن دین الله لایصاب بالعقول الناقصة، و الارأ الباطلة، و المقاییس الفاسدة، و لایصاب إلا بالتسلیم، فمن سلم لنا سلم، و من اهتدی بنا هدی، و من دان بالقیاس و الرأی هلک. (۱۶)
به وسیله عقل ناقص و نظریه های باطل، و قیاس های فاسد و بی اساس نمی توان به دین خدا دست یافت؛ تنها وسیله رسیدن به دین واقعی، تسلیم محض می باشد؛ پس هرکس تسلیم ما اهل بیت باشد (از هر انحرافی) در امان است و هر که به وسیله ما هدایت یابد خوشبخت خواهد بود؛ و شخصی که با قیاس و نظریات شخصی خود بخواهد دین را دریابد، هلاک می گردد.
۱۷ - قال علیه السلام: الدنیا سنة، و الاخرة یقظة، و نحن بینهما أضغاث احلام. (۱۷)
دنیا همچون نیمه خواب (چرت) است و آخرت بیداری می باشد و ما در این میان این دو در خواب پریشانیم.
۱۸ - قال علیه السلام: من سعادة المرء أن یکون متجره فی بلاده، و یکون خلطاۆه صالحین، و تکون له أولاد یستعین بهم (۱۸)
از سعادت مرد آن است که در شهر خود کسب و تجارت نماید و معاشرینش افرادی صالح و نیکوکار باشند، و نیز دارای فرزندانی باشد که با آنان یاری گردد و کمک حال او باشند.
۱۹ - قال علیه السلام: آیات القرآن خزائن العلم، کلما فتحت خزانة، فینبغی لک أن تنظر ما فیها. (۱۹)
آیه های قرآن، هر کدام آن، خزینه علوم (خداوند) است، هر گاه خزینه ای باز می شود شایسته است که خوب در آن بنگری.
۲۰ - قال علیه السلام: من ختم القرآن بمکة لم یمت حتی یری رسول الله صلی الله علیه و آله، و یری منزله فی الجنة (۲۰)
هر که قرآن را در مکه مکرمه ختم کند نمی میرد مگر آن که حضرت رسول الله و نیز جایگاه خود را در بهشت رۆیت می نماید.
۲۱ - قال علیه السلام: یا معشر من لم یحج استبشروا بالحاج إذا قدموا فصافحوهم و عظموهم، فإن ذلک یجب علیکم تشارکوهم فی الاجر. (۲۱)
شماهائی که به مکه نرفته اید و در مراسم حج شرکت نکرده اید، بشارت باد شما ها را به آن حاجیانی که بر می گردند، با آن ها - دیدار و - مصافحه کنید تا در پاداش و ثواب حج آن ها شریک باشید.
۲۲ - قال علیه السلام: الرضا بمکروه القضا، من أعلی درجات الیقین. (۲۲)
راضی بودن به سخت ترین مقدرات الهی از عالی ترین مراتب ایمان و یقین خواهد بود.
۲۳ - قال علیه السلام: ما من جرعة أحب إلی الله من جرعتین: جرعة غیظ ردها مۆمن بحلم، أو جرعة مصیبة ردها مۆمن بصبر. (۲۳)
نزد خداوند متعال حالتی محبوب تر از یکی از این دو حالت نیست:
حالت غضب و غیظی که مۆمن با بردباری و حلم از آن بگذرد و دیگری حالت بلا و مصیبتی که مۆمن آن را با شکیبائی و صبر بگذراند.
۲۴ - قال علیه السلام: من رمی الناس بما فیهم رموه بما لیس فیه. (۲۴)
هرکس مردم را عیب جوئی کند و عیوب آنان را بازگو نماید و سرزنش کند، دیگران او را متهم به آنچه در او نیست می کنند.
۲۵ - قال علیه السلام: مجالسة الصالحین داعیة إلی الصلاح، و أدب العلمأ زیادة فی العقل. (۲۵)
هم نشینی با صالحان انسان را به سوی صلاح و خیر می کشاند، و معاشرت و هم صحبت شدن با علما، سبب افزایش عقل است.
۲۶ - قال علیه السلام: إن الله یحب کل قلب حزین، و یحب کل عبدشکور. (۲۶)
همانا خداوند دوست دارد هر قلب حزین و غمگینی را (که در فکر نجات و سعادت خود باشد) و هر بنده شکرگزاری را دوست دارد.
حضرت سجاد
۲۷ - قال علیه السلام:إن لسان ابن آدم یشرف علی جمیع جوارحه کل صباح فیقول: کیف أصبحتم؟
فیقولون: بخیر إن ترکتنا، إ. نما نثاب و نعاقب بک. (۲۷)
زبان آدمی بر تمام اعضا و جوارحش تسلط دارد هر روز صبحگاهان زبان انسان بر آن ها می گوید: چگونه شب را به روز رساندید؟
جواب دهند: اگر تو ما را رها کنی خوب و آسوده هستیم، چون که ما به وسیله تو مورد ثواب و عقاب قرار می گیریم.
۲۸ - قال علیه السلام: ما تعب أولیاء الله فی الدنیا للدنیا، بل تعبوا فی الدنیا للاخرة. (۲۸)
دوستان و اولیاء خدا در فعالیت های دنیوی خود را برای دنیا به زحمت نمی اندازند و خود را خسته نمی کنند بلکه برای آخرت زحمت می کشند.
۲۹ - قال علیه السلام: لو یعلم الناس ما فی طلب العلم لطلبوه و لو بسفک المهج و خوض اللجج. (۲۹)
چنانچه مردم منافع و فضایل تحصیل علوم را می دانستند هر آینه آن را تحصیل می کردند گرچه با ریخته شدن خون ها و یا فرو رفتن زیر آب ها در گرداب های خطرناک باشد.
۳۰ - قال علیه السلام: لو اجتمع أهل السماء و الا رض أن یصفوا الله بعظمته لم یقدروا. (۳۰)
چنانچه تمامی اهل آسمان و زمین گرد هم آیند و بخواهند خداوند متعال را در جهت عظمت و جلال توصیف و تعریف کنند، قادر نخواهند بود.
۳۱ - قال علیه السلام: ما من شییء أحب إلی الله بعد معرفته من عفة بطن و فرج، و ما شییء أحب إلی الله من أن یسأل. (۳۱)
بعد از معرفت به خداوند چیزی محبوب تر از عفت شکم و عورت نیست، و نیز محبوبترین کار ها نزد خداوند درخواست نیازمندی ها به درگاهش می باشد.
۳۲ - قال علیه السلام: یابن آدم إ. نک میت و مبعوث و موقوف بین یدی الله عز و جل مسۆول، فأعد له جوابا. (۳۲) ای فرزند آدم (ای انسان، تو) خواهی مرد و سپس محشور می شوی و در پیشگاه خداوند جهت سوال و جواب احضار خواهی شد، پس جوابی (قانع کننده و صحیح در مقابل سۆالها) برایش مهیا و آماده کن.
۳۳ - قال علیه السلام: نظر المۆمن فی وجه أخیه المۆمن للمودة و المحبة له عبادة. (۳۳)
نظر کردن مۆمن به صورت برادر مۆمنش از روی علاقه و محبت عبادت است.
۳۴ - قال علیه السلام: إیاک و مصاحبة الفاسق، فإنه بائعک بأکلة أو أقل من ذلک و إ. یاک و مصاحبة القاطع لرحمه فإنی وجدته ملعونا فی کتاب الله. (۳۴)
بر حذر باش از دوستی و همراهی با فاسق، چون که او به یک لقمه نان و چه بسا کمتر از آن هم، تو را می فروشد؛ و مواظب باش از دوستی و صحبت کردن با کسی که قاطع رحم (کسی که ارتباط خویشاوندی را بریده) می باشد، چون که او را در کتاب خدا ملعون یافتم.
۳۵ - قال علیه السلام: أشد ساعات ابن آدم ثلاث ساعات: الساعة التی یعاین فی ها ملک الموت، و الساعة التی یقوم فی ها من قبره، و الساعة التی یقف فی ها بین یدی الله تبارک و تعالی، فإما الجنة و إما إلی النار. (۳۵)
مشکل ترین و سخت ترین لحظات و ساعات دوران ها برای انسان، سه مرحله است:
۱ - آن موقعی که عزرائیل بر بالین انسان وارد می شود و می خواهد جان او را برگیرد.
۲ - آن هنگامی که از درون قبر زنده می شود و در صحرای محشر به پامی خیزد.
۳ - آن زمانی که در پیشگاه خداوند متعال - جهت حساب و کتاب و بررسی اعمال - قرار می گیرد و نمی داند راهی
بهشت و نعمت های جاوید می شود و یا راهی دوزخ و عذاب دردناک خواهد شد.
۳۶ - قال علیه السلام:إ ذا قام قائمنا أذهب الله عزوجل عن شیعتنا العاهة، و جعل قلوبهم کزبر الحدید، و جعل قوة الرجل منهم قوة أربعین رجلا. (۳۶)
هنگامی که قائم ما (حضرت حجت، روحی له الفدأ و عج) قیام و خروج نماید خداوند بلا و آفت را از شیعیان و پیروان ما بر می دارد ودل های ایشان را همانند قطعه آهن محکم می نماید، و نیرو و قوت هر یک از ایشان به مقدار نیروی چهل نفر دیگران خواهد شد.
۳۷ - قال علیه السلام: عجبا کل العجب لمن عمل لدار الفناء و ترک دارالبقاء. (۳۷)
بسیار عجیب است از کسانی که برای این دنیای زودگذر و فانی کار می کنند و خون دل می خورند، ولی آخرت را که باقی و ابدی است رها و فراموش کرده اند.
۳۸ - قال علیه السلام: رأیت الخیر کله قد اجتمع فی قطع الطمع عما فی أیدی الناس. (۳۸)
تمام خیرات و خوبی های دنیا و آخرت را در چشم پوشی و قطع طمع از زندگی و اموال دیگران می بینم (یعنی قناعت داشتن).
۳۹ - قال علیه السلام: من لم یکن عقله أکمل ما فیه، کان هلاکه من أیسر ما فیه. (۳۹)
کسی که بینش و عقلش کاملترین چیزش نباشد هلاکتش آسانترین چیزش است.
۴۰ - قال علیه السلام:إن المعرفة، و کمال دین المسلم ترکه الکلام فیما لایغنیه، و قلة ریائه، و حلمه، و صبره، و حسن خلقه. (۴۰)
همانا معرفت و کمال دین مسلمان در گرو رها کردن سخنان و حرف هایی است که به حالش سودی ندارد.
همچنین از ریاء و خودنمایی دوری جستن و در برابر مشکلات زندگی بردبار و شکیبا بودن و نیز دارای اخلاق پسندیده و نیک سیرت بودن است.
۱- تحف العقول: ص. ۲۰۴، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۴۱، ح. ۳.
۲- تحف العقول: ص. ۲۰۴، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۴۰، ح. ۳.
۳- مشکاة الا نوار: ص. ۱۷۲، بحارالا نوار: ج. ۶۶، ص. ۳۸۵، ح. ۴۸.
۴- مشکاة الا نوار: ص. ۲۴۶، بحارالا نوار: ج. ۶۷، ص. ۶۴، ح. ۵.
۵- تحف العقول: ص. ۱۸۶، بحارالا نوار: ج. ۷۱، ص. ۱۲، ح. ۲.
۶- تحف العقول: ص. ۲۰۳، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۳۹، ح. ۳.
۷- تحف العقول: ص. ۲۱۰، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۳۶، ح. ۳.
۸- تحف العقول: ص. ۲۰۱، بحارالا نوار: ج. ۷۵، ص. ۱۳۶، ح. ۳.
۹- مشکاة الا نوار: ص. ۲۳۲، س. ۲۰، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۵۰، ح. ۷۷.
۱۰- مشکاة الا نوار: ص. ۱۶۶، س. ۳.
۱۱- مشکاة الا نوار: ص. ۱۵۷، س. ۲۰.
۱۲- مشکاة الا نوار: ص. ۲۰۷، س. ۱۸.
۱۳- مشکاة الا نوار: ص. ۲۲۹، س. ۱۰، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۱۴۱، ح. ۳.
۱۴- أعیان الشیعة: ج. ۱، ص. ۶۴۵، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۱۵۸، ح. ۱۹.
۱۵- مستدرک الوسائل: ج. ۷، ص. ۲۵۲، ح. ۸.
۱۶- مستدرک الوسائل: ج. ۱۷، ص. ۲۶۲، ح. ۲۵.
۱۷- تنبیه الخواطر، معروف به مجموعة ورام: ص. ۳۴۳، س. ۲۰.
۱۸- وسائل الشیعة: ج. ۱۷، ص. ۶۴۷، ح. ۱، ومشکاة الا نوار: ص. ۲۶۲.
۱۹- مستدرک الوسائل: ج. ۴، ص. ۲۳۸، ح. ۳.
۲۰- من لا یحضره الفقیه: ج. ۲، ص. ۱۴۶، ح. ۹۵.
۲۱- همان مدرک: ج. ۲، ص. ۱۴۷، ح. ۹۷.
۲۲- مستدرک الوسائل: ج. ۲، ص. ۴۱۳، ح. ۱۶.
۲۳- مستدرک الوسائل: ج. ۲، ص. ۴۲۴، ح. ۲۱.
۲۴- بحار الا نوار: ج. ۷۵، ص. ۲۶۱، ح. ۶۴.
۲۵- بحارالا نوار: ج. ۱، ص. ۱۴۱، ضمن ح. ۳۰، و ج. ۷۵، ص. ۳۰۴.
۲۶- کافی: ج. ۲، ص. ۹۹، بحارالا نوار: ج. ۷۱، ص. ۳۸، ح. ۲۵.
۲۷- اصول کافی: ج. ۲، ص. ۱۱۵، وسائل الشیعة: ج. ۱۲، ص. ۱۸۹، ح. ۱.
۲۸- بحارالا نوار: ج. ۷۳، ص. ۹۲، ضمن ح. ۶۹.
۲۹- اصول کافی: ج. ۱، ص. ۳۵، بحارالا نوار: ج. ۱، ص. ۱۸۵، ح. ۱۰۹.
۳۰- اصول کافی: ج. ۱، ص. ۱۰۲، ح. ۴.
۳۱- تحف العقول: ص. ۲۰۴، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۴۱، ح. ۳.
۳۲- تحف العقول: ص. ۲۰۲، بحارالا نوار: ج. ۷۰، ص. ۶۴، ح. ۵.
۳۳- تحف العقول: ص. ۲۰۴، بحارالا نوار: ج. ۷۸، ص. ۱۴۰، ح. ۳.
۳۴- تحف العقول: ص. ۲۰۲، بحارالا نوار: ج. ۷۴، ص. ۱۹۶، ح. ۲۶.
۳۵- بحار الا نوار: ج. ۶، ص. ۱۵۹، ح. ۱۹، به نقل از خصال شیخ صدوق.
۳۶- خصال: ج. ۲، ص. ۵۴۲، بحارالا نوار: ج. ۵۲، ص. ۳۱۶، ح. ۱۲.
۳۷- بحارالا نوار: ج. ۷۳، ص. ۱۲۷، ح. ۱۲۸.
۳۸- اصول کافی: ج. ۲، ص. ۳۲۰، بحارالا نوار: ج. ۷۳، ص. ۱۷۱، ح. ۱۰.
۳۹- بحارالا نوار: ج. ۱، ص. ۹۴، ح. ۲۶، به نقل از تفسیر امام حسن عسکری علیه السلام.
۴۰- تحف العقول: ص. ۲۰۲، بحارالا نوار: ج. ۲، ص. ۱۲۹، ح. ۱۱.
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! میخوای دربارهی «چهل حدیث گهربار از حضرت زین العابدین(ع)» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.