محبوب ترین بنده خدا کیست؟
خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه - سید احسان دهسار: انسان ذاتا موجودی نیازمند است که فطرتش او را به سمت تعامل با دیگران می کشاند. در تعامل افراد با همدیگر وجود اشخاص خیرخواه و دلسوز باعث ایجاد جو صمیمی و زیبا در سطح جامعه خواهد شد. معمولا انسان های عاقل از نصیحت و خیرخواهی دیگران استقبال و حتی از آنان هم قدردانی می کنند چنان که امام علی علیه السلام فرمودند: «العاقل من اتعظ بغیره؛ [۱] آدم عاقل کسی است که از دیگران پند و موعظه می گیرد.» ما در اینجا در مورد مسأله خیرخواهی به موضوعاتی از قبیل اهمیت، فرهنگ صحیح، فواید فردی و اجتماعی و مسأله تشخیص خیرخواهی های دروغین خواهیم پرداخت.
خیرخواه؛ محبوب ترین بنده خدا
خیرخواهی و نصیحت در دین مبین اسلام از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. خیرخواهی در جهت رضایت خداوند باعث محبوب شدن انسان نزد خدای متعال خواهد شد چنان که پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله می فرماید: «قال الله عز وجل احب ما تعبد لی به عبدی النصح لی؛ [۲] خداوند عز و جل فرمود: محبوب ترین چیزی که بنده من به آن مرا عبادت می کند، خیرخواهی برای من [و در راه رضایت من] است.» خیرخواهی انسان در جهت رضای خداوند علاوه بر هدایت و بندگی خودش باعث هدایت دیگران به سوی حضرت حق خواهد شد.
برترین فرهنگ خیرخواهی
بهترین شیوه اثرگذاری خیرخواهی و نصیحت زمانی است که خود شخص پند دهنده عامل به آن باشد، یعنی به گونه ای نباشد که فقط برای دیگران حرف بزند و خودش عمل نکند. همان گونه که قرآن کریم فرموده است: «یا أیها الذین آمنوا لم تقولون ما لا تفعلون؛ [۳] ای کسانی که ایمان آورده اید! چرا سخنی می گوئید که عمل نمی کنید؟!»
در طرف مقابل، انسان زیرک و خردمند کسی است که حرف های خوب دیگران را پذیرا باشد و حتی یک پله بالاتر اینکه از بین حرف های خوب، بهترینشان را انتخاب و بدان عمل کند چنان که قرآن کریم می فرماید: «الذین یستمعون القول فیتبعون أحسنه أولٰئک الذین هداهم الله و أولٰئک هم أولوالألباب؛ [۴] کسانی که سخنان را می شنوند و از نیکوترین آنها پیروی می کنند؛ آنان کسانی هستند که خدا هدایت شان کرده، و آنها خردمندانند.» انتخاب برترین سخنان از سخنان خیرخواهانه کاری عاقلانه و زیرکانه است.
خیرخواهی؛ دربردارنده سه منفعت
خیرخواهی انسان برای افراد جامعه سه منفعت را به ارمغان خواهد آورد؛ منفعتی برای خود شخص، منفعتی برای فرد مقابل و منفعتی برای تمام جامعه به دنبال خواهد داشت. در نگاه اول خیرخواهی موجب تنبه، هدایت و رفع مشکل برای طرف مقابل می شود که با ازدیاد فرهنگ خیرخواهی در میان مردم، یقینا جامعه ای زیبا، یکدل و پویا به وجود خواهد آمد؛ چرا که همگان نسبت به رشد و هدایت یکدیگر کمال دلسوزی را دارند. اما شاید مهم تر از این دو، سود و منفعتی فراتر از این دنیا است که در آخرت نصیب فرد خیرخواه می شود چنان که پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «أعظم الناس منزلة عند الله یوم القیامة أمشاهم فی أرضه بالنصیحة لخلقه؛ [۵] با منزلت ترین مردم نزد خداوند در روز قیامت، کسی است که در راه خیرخواهی برای خلق او بیش از دیگران قدم بر دارد.» بنابراین افزایش خیرخواهی در سطح جامعه، دنیایی زیبا و پر از صمیمیت و همدلی و آخرتی نیکو به همراه خواهد داشت، البته خیرخواهی نیز همانند هر گنج دیگری، نسخه های تقلبی دارد که باید نسبت به تشخیص آن هوشیار باشیم.
هشدار نسبت به خیرخواهی های دروغین
با نگاهی به سرگذشت انسان در طول تاریخ متوجه خواهیم شد که بعضی ها فقط تظاهر به خیرخواهی کرده و در واقع هدفشان خیانت و فریب بوده است و برای رسیدن به اهدافشان از صفت خیرخواهی سوءاستفاده کرده اند. نمونه بارز آن شیطان است که با فریب و حیله باعث رانده شدن حضرت آدم علیه السلام و حوا علیهاالسلام از بهشت شد. او به آن ها گفت این درخت جاودانگی است که با خوردن میوه یا دانه آن جاودانه می شوید [۶] و سپس با قسم دروغین به آن ها گفت که من خیرخواه تان هستم چنان که قرآن کریم می فرماید: «وقاسمهمآ إنی لکما لمن الناصحین »[۷] پس نباید جذب هر ندائی که بوی خیرخواهی داشت شد چراکه شاید فریب و حیله ای شیطانی باشد، خواه این شیطان در لباس خودی باشد یا دشمن، همان گونه که امام علی علیه السلام می فرماید: «وربما نصح غیر الناصح وغش المستنصح؛ [۸] چه بسا آن کس که اهل اندرز و خیرخواهی نیست، اندرز دهد [و خیرخواهی کند] و آن کس که درخواست نصیحت از او شده است، خیانت ورزد.»
پی نوشت:
[۱] غررالحکم و دررالحکم، ج ۱، ص ۶۹.
[۲] الترغیب و الترهیب، ج ۲، ص ۵۷۷، ح ۱۶.
[۳] سوره صف، آیه ۲.
[۴] سوره زمر، آیه ۱۸.
[۵] مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۲، ص ۳۷۸.
[۶] سوره اعراف، آیه ۲۰، «وسوس لهما الشیطان لیبدی لهما ما ووری عنهما من سوآتهما وقال ما نهاکما ربکما عن هٰذه الشجرة إلا أن تکونا ملکین أو تکونا من الخالدین»
[۷] همان، آیه ۲۱.
[۸] بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام، ج ۷۴، ص ۱۹۶.
خیرخواه؛ محبوب ترین بنده خدا
خیرخواهی و نصیحت در دین مبین اسلام از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. خیرخواهی در جهت رضایت خداوند باعث محبوب شدن انسان نزد خدای متعال خواهد شد چنان که پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله می فرماید: «قال الله عز وجل احب ما تعبد لی به عبدی النصح لی؛ [۲] خداوند عز و جل فرمود: محبوب ترین چیزی که بنده من به آن مرا عبادت می کند، خیرخواهی برای من [و در راه رضایت من] است.» خیرخواهی انسان در جهت رضای خداوند علاوه بر هدایت و بندگی خودش باعث هدایت دیگران به سوی حضرت حق خواهد شد.
برترین فرهنگ خیرخواهی
بهترین شیوه اثرگذاری خیرخواهی و نصیحت زمانی است که خود شخص پند دهنده عامل به آن باشد، یعنی به گونه ای نباشد که فقط برای دیگران حرف بزند و خودش عمل نکند. همان گونه که قرآن کریم فرموده است: «یا أیها الذین آمنوا لم تقولون ما لا تفعلون؛ [۳] ای کسانی که ایمان آورده اید! چرا سخنی می گوئید که عمل نمی کنید؟!»
در طرف مقابل، انسان زیرک و خردمند کسی است که حرف های خوب دیگران را پذیرا باشد و حتی یک پله بالاتر اینکه از بین حرف های خوب، بهترینشان را انتخاب و بدان عمل کند چنان که قرآن کریم می فرماید: «الذین یستمعون القول فیتبعون أحسنه أولٰئک الذین هداهم الله و أولٰئک هم أولوالألباب؛ [۴] کسانی که سخنان را می شنوند و از نیکوترین آنها پیروی می کنند؛ آنان کسانی هستند که خدا هدایت شان کرده، و آنها خردمندانند.» انتخاب برترین سخنان از سخنان خیرخواهانه کاری عاقلانه و زیرکانه است.
خیرخواهی؛ دربردارنده سه منفعت
خیرخواهی انسان برای افراد جامعه سه منفعت را به ارمغان خواهد آورد؛ منفعتی برای خود شخص، منفعتی برای فرد مقابل و منفعتی برای تمام جامعه به دنبال خواهد داشت. در نگاه اول خیرخواهی موجب تنبه، هدایت و رفع مشکل برای طرف مقابل می شود که با ازدیاد فرهنگ خیرخواهی در میان مردم، یقینا جامعه ای زیبا، یکدل و پویا به وجود خواهد آمد؛ چرا که همگان نسبت به رشد و هدایت یکدیگر کمال دلسوزی را دارند. اما شاید مهم تر از این دو، سود و منفعتی فراتر از این دنیا است که در آخرت نصیب فرد خیرخواه می شود چنان که پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «أعظم الناس منزلة عند الله یوم القیامة أمشاهم فی أرضه بالنصیحة لخلقه؛ [۵] با منزلت ترین مردم نزد خداوند در روز قیامت، کسی است که در راه خیرخواهی برای خلق او بیش از دیگران قدم بر دارد.» بنابراین افزایش خیرخواهی در سطح جامعه، دنیایی زیبا و پر از صمیمیت و همدلی و آخرتی نیکو به همراه خواهد داشت، البته خیرخواهی نیز همانند هر گنج دیگری، نسخه های تقلبی دارد که باید نسبت به تشخیص آن هوشیار باشیم.
هشدار نسبت به خیرخواهی های دروغین
با نگاهی به سرگذشت انسان در طول تاریخ متوجه خواهیم شد که بعضی ها فقط تظاهر به خیرخواهی کرده و در واقع هدفشان خیانت و فریب بوده است و برای رسیدن به اهدافشان از صفت خیرخواهی سوءاستفاده کرده اند. نمونه بارز آن شیطان است که با فریب و حیله باعث رانده شدن حضرت آدم علیه السلام و حوا علیهاالسلام از بهشت شد. او به آن ها گفت این درخت جاودانگی است که با خوردن میوه یا دانه آن جاودانه می شوید [۶] و سپس با قسم دروغین به آن ها گفت که من خیرخواه تان هستم چنان که قرآن کریم می فرماید: «وقاسمهمآ إنی لکما لمن الناصحین »[۷] پس نباید جذب هر ندائی که بوی خیرخواهی داشت شد چراکه شاید فریب و حیله ای شیطانی باشد، خواه این شیطان در لباس خودی باشد یا دشمن، همان گونه که امام علی علیه السلام می فرماید: «وربما نصح غیر الناصح وغش المستنصح؛ [۸] چه بسا آن کس که اهل اندرز و خیرخواهی نیست، اندرز دهد [و خیرخواهی کند] و آن کس که درخواست نصیحت از او شده است، خیانت ورزد.»
پی نوشت:
[۱] غررالحکم و دررالحکم، ج ۱، ص ۶۹.
[۲] الترغیب و الترهیب، ج ۲، ص ۵۷۷، ح ۱۶.
[۳] سوره صف، آیه ۲.
[۴] سوره زمر، آیه ۱۸.
[۵] مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۲، ص ۳۷۸.
[۶] سوره اعراف، آیه ۲۰، «وسوس لهما الشیطان لیبدی لهما ما ووری عنهما من سوآتهما وقال ما نهاکما ربکما عن هٰذه الشجرة إلا أن تکونا ملکین أو تکونا من الخالدین»
[۷] همان، آیه ۲۱.
[۸] بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام، ج ۷۴، ص ۱۹۶.
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «محبوب ترین بنده خدا کیست؟» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.